تاملي در مفهوم قدر، نظريه بنيادي هنر، معماري و زيبايي در تمدن اسلامي

A Reflection on the Concept of Ghadr (Value) in the Fundamental Theory of Art, Architecture, and Beauty in Islamic Civilization

به دليل اهميت مباحث نظري هنر اسلامي، بايد هرچه بيشتر، نظريه‌پردازي دقيق و منسجمي در باب هنر اسلامي و مباني فكري و فلسفي آن صورت پذيرد. آنچه را مورخان و سنت‌گرايان و ناقدان در آثار خود آورده‌اند از تبيين همه مسايل هنر اسلامي برنيامده‌اند. چندي پيش كتابچه‌اي با عنوان «قدر، نظريه بنيادي هنر، معماري و زيبايي در تمدن اسلامي»به قلم دكتر حسن بلخاري قهي از سوي دبيرخانه هييت حمايت از كرسي‌هاي نظريه‌پردازي، نقد و مناظره به عنوان گزارش شانزدهمين جلسه كرسي‌هاي نظريه‌پردازي منتشر شد. اينجانب متن ياد شده را مطالعه كردم و نكاتي در آن يافتم كه به نظر مي‌رسد جاي تامل و نقد داشته باشد. پيش‌تر خلاصه اين بحث را در كتاب ديگري از ايشان با عنوان مباني عرفاني هنر و معماري اسلامي دفتر دوّم كيمياي خيال ديده بودم. لذا، با نهايت احترام به نظريه‌پرداز يادشده، به منظور مشاركت در بحث و روشن‌تر شدن اين موضوع، نقد و مطالب خود را در قالب نوشته زير تقديم مي‌كنم و اميدوارم در صورت طرح نكته ناصواب از جانب نگارنده، صاحب‌نظران و دانش‌پژوهان يادآوري و اصلاح نمايند.

Regarding the importance of theoretical arguments about Islamic Art, a serious and coherence theory of Islamic Art and its philosophical fundamentals is needed more than ever. What historians, Traditionalists and critics present in their works fails to shed light on all aspects of Islamic Art. Lately, there has been published a booklet by Doctor Hassan Bolkhari under the title of “Ghadr: A Fundamental Theory of Art, Architecture, and Beauty in Islamic Civilization”. I’ve studied that booklet and found some of its ideas disputable. Parts of the booklet’s core ideas were previously published in “Mystical Rudiments of Islamic Art and Architecture” by same author. Here I am to discuss some of the basic ideas and concepts of the booklet and provide some insights on them.