اثرات ريزوسفري گندم (Triticum aestivum L.) بر سينتيك آزادسازي فسفر

The Rhizospheric Effects of Wheat (Triticum aestivum L.) on Phosphorus Release Kinetics

اين پژوهش با هدف بررسي اثرات ريزوسفر گندم بر سينتيك آزادسازي فسفر در 10 خاك آهكي با استفاده از ريزوباكس اجرا شد. سينتيك آزادسازي فسفر از خاك هاي ريزوسفري و توده توسط عصاره گيري متوالي با بي كربنات سديم در يك دوره از 2 تا 840 ساعت در دماي 25±1 درجه سانتي گراد بررسي شد. نتايج نشان داد كه ميانگين مقدار فسفر استخراج شده در 840 ساعت از خاك هاي ريزوسفري (192 ميلي گرم بر كيلوگرم) به طور معني داري كمتر از خاك هاي توده (207 ميلي گرم بر كيلوگرم) بود. همچنين، نتايج نشان داد كه شيب منحني تجمعي فسفر آزاد شده از خاك-هاي ريزوسفري و توده در 168 ساعت تغيير كرد. بنابراين نمودارها به دو بخش تقسيم و در هر بخش (168-2 و 840-168 ساعت) معادلات سينتيكي به داده ها برازش شدند. نتايج نشان دادند كه معادله هاي تابع نمايي، پخشيدگي پارابوليك، الوويچ ساده و مرتبه اول مي توانند در هر دو بخش سرعت آزادشدن فسفر را به خوبي، تشريح ‏كنند. همچنين نتايج مطالعات همبستگي نشان داد كه در بخش اول، مقدار فسفر آزاد شده پس از 168 ساعت از شروع آزمايش، ثابت سرعت معادلات الوويچ ساده، پخشيدگي پارابوليك، و معادله مرتبه اول در خاك هاي ريزوسفري و توده همبستگي معني داري با شاخص هاي گياه گندم داشتند (05/0p ?). در بخش دوم، ثابت سرعت معادلات الوويچ ساده و پخشيدگي پارابوليك در خاك هاي ريزوسفري و توده همبستگي معني داري با شاخص هاي گياه گندم داشتند (1/0p ?). نتايج اين تحقيق نشان داد كه ريزوسفر گندم منجر به كاهش مقدار و سرعت آزادسازي فسفر مي شود و سرعت آزادسازي فسفر از خاك ها فاكتور مهمي در تامين فسفر مورد نياز گياه مي باشد.

The objective of this research was to evaluate the rhizospheric effects of wheat on phosphorus (P) release kinetics in 10 calcareous soils under rhizobox conditions. The kinetics of P release in the bulk and the rhizosphere soils were determined by successive extraction with 0.5 M NaHCO3 in a period of 2 to 840 h at 25 ± 1°C. The results of kinetics study showed that mean of released P after 840 h of extraction period in the rhizosphere soils (192 mg/kg) was significantly lower than the bulk soils (207 mg/kg). A plot of cumulative amount of P released from both the rhizosphere and the bulk soils showed a discontinuity in slope at 168 h. Thus, two equations were applied to segments of the total reaction time (2 to 168 and168 to 840 h). Release kinetics of P from the rhizosphere and the bulk soils conformed fairly well to parabolic diffusion, simplified Elovich, power function and first order models in two segments. The correlation results showed that P released after 168 and P release rate constants of simplified Elovich, parabolic diffusion and first order equations in the rhizosphere and the bulk soils were significantly correlated (p?0.05) with wheat plant indices. In second segment, P release rate constants of Elovich, and parabolic diffusion equations in the rhizosphere and the bulk soils were significantly correlated with wheat plant indices (p?0.1). The results of this research indicated that wheat rhizosphere caused decrease of the P release rate and P release amount and release rate of P are important factosr in supplying available P to plants.