بررسي رفتار منابع آب حوضه قره قوم تحت شرايط تغيير اقليم (مطالعه موردي: زير حوضه درگز)

Water Resources Assessment over Gharaghom Catchment under Climate Change, Case Study of Daregaz Sub-basin

پديده گرمايش جهاني نشان پررنگي بر چرخه هيدرولوژي و منابع آب دارد. با توجه به نقش آب در توسعه كشاورزي و زيرساخت‌هاي اقتصادي شهرستان درگز، در اين مطالعه اثرات تغيير اقليم بر متغيرهاي هيدرواقليمي بخشي از حوضه آبريز قره قوم در زيرحوضه‌هاي دو رودخانه مهم درگز به نام‌هاي درونگر و قوزقانچاي پرداخته شد. داده‌هاي ديدباني دربرگيرنده داده‌هاي ايستگاههاي دبي سنجي گلخندان، محمد تقي بيك، حصار و حاتم قلعه از شركت آب منطقه اي خراسان رضوي و داده‌هاي پيش بيني آينده مدل‌هاي گردش عمومي جو ( شامل GFDL، IPSL، MIROC و NCAR ) در دوره 2100-1961 از شبكه تغيير اقليم كانادا اخذ گرديدند. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه در سه دوره 2040-2011، 2070-2041 و 2100-2071بارش حوضه به ترتيب به ميزان 2/20، 7/23، 9/25 درصد كاهش و دما به ترتيب 95/0، 01/2 و 8/3 درجه سلسيوس افزايش مي‌يابد. در بين چهار ايستگاه بيشترين كاهش دبي در ايستگاه گلخندان رخ خواهد داد. ميانگين كاهش دبي در سه دوره آتي به ترتيب 12، 9/13 و 7/15 درصد خواهد بود. تحت اين شرايط ميانگين دبي در ايستگاههاي دبي سنجي گلخندان، محمد تقي بيك، حصار و حاتم قلعه با 14/0، 3/0، 18/0 و 72/0 مترمكعب در ثانيه كاهش يافته كه به ترتيب به 48/0، 59/3، 35/1 و 77/4 مترمكعب در ثانيه خواهد رسيد.

The phenomenon of global warming has undeniable impact on the hydrological cycle and water resources. Regarding to the role of water resources in agricultural and economical infrastructure development of Daregaz city, in this study the effect of climate change on hydrological variables of Gharaghom catchment in sub-basins of two major rivers named Darongar and Ghozghanchai has been studied. Observed discharge data of Golkhandan, Mohammad Taghi Beik, Hesar and Hatam ghaleh stations and GCMs data of GFDL, IPSL, MIROC and NCAR in the period of 1961-2100 were obtained from Khorasan regional water company and Canadian Climate Change Network, alternatively Results show that precipitation in the basin will be decreased by 20.2, 23.7 and 25.9 in the period of 2011-2040, 2041-2070 and 2071-2100. In the same periods mean amount of temperature will increase by 0.95, 2.01 and 3.8 degree of centigrade. Among for stations under study, maximum discharge reduction will occur in Golkhandan station. The average decreases of discharge in both rivers in the periods of 2040-2011, 2070-2041 and 2100-2071 are 12, 13.9 and 15.7 percent, respectively. Finally, we found that under climate change conditions, average of discharge in Golkhandan, Mohamadtaghibeik and Hatamghale will decrease to 0.48, 3.59, 1.35 and 4.77 cubic meter per second.