تاثير پارامترهاي اوليه توپوگرافي و عامل پوشش/كاربري اراضي بر تراكم كربن آلي خاك در بخشي از اراضي شمال ايران

The Impact of Primary Terrain Attributes and Land Cover/Use on Soil Organic Carbon Density in a Region of Northern Iran

تغييرات پوشش/ كاربري اراضي و تخريب جنگل و خاك به طور موثر بر انتشار گازهاي گلخانه اي اثر مي‌گذارد و منجر به گرمايش جهاني مي‌گردد. اين تحقيق با هدف بررسي روابط بين تراكم كربن آلي خاك (SOCD) و پارامترهاي اوليه توپوگرافي در دو عمق 20-0 و 40-20 سانتي متري در منطقه ديلمان استان گيلان انجام گرفت. از روش تصادفي-طبقه بندي شده به منظور مشخص كردن محل پلات هاي نمونه برداري در واحدهاي همگن استفاده شد. روش والكلي- بلاك براي اندازه گيري ميزان كربن آلي خاك استفاده گرديد. در نهايت از روش آماري آناليز واريانس و همبستگي براي بررسي روابط بين تراكم كربن آلي خاك و پارامترهاي اوليه توپوگرافي استفاده شد. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه در هريك از طبقات كاربري/پوشش اراضي نقش عوامل اوليه توپوگرافي بر تراكم SOC متفاوت مي‌باشد. در اراضي جنگلي شيب داراي نقش موثري بر SOCD مي‌باشد، درصورتي كه در اراضي كشت شده و مراتع فاقد نقش موثر مي‌باشد. ارتباط معني داري بين جهت جغرافيايي با SOCD منطقه در هيچ يك از كاربري/پوشش ها در عمق 20-0 سانتي متري وجود ندارد. ارتفاع داراي نقش موثر بر تراكم SOC در اراضي كشت شده و مراتع مي‌باشد درصورتي كه فاقد هر گونه تاثير معني دار در اراضي جنگلي است. داشتن اطلاعات كافي از نقش عوامل اوليه توپوگرافي در افزايش فرآيند ترسيب كربن در كاربري‌هاي مختلف مي‌تواند در مديريت پايدار اراضي به ويژه مناطق شمالي كشور موثر باشد.

Land cover/use changes and soil and forest degradation influence on emission of greenhouse gases effectively and lead to global warming. This research was done with objective of investigation of relationships between soil organic carbon density (SOCD) and primary terrain attribute in two depths 0-20 cm and 20-40 cm in Deylaman region, Giulan province. Stratified Random sampling method was used for determination of sampling plot location in uniform unit. A Walkely-Black method was used for content of soil organic carbon measurement. Finally, statistical and correlation analysis were used to understand the relationship between SOCD and primary terrain attributes. This research showed the primary terrain attributes had different roles on each land use/covers. Slope has significant impact on SOCD in forest land while has no significant role in cultivated land and rangeland. Aspect has not significant impact in different land covers/uses in 0-20 cm soil layer. Elevation has significant role on SOCD in cultivated land and rangeland while it has no significant impact in forest land. Exist of enough information about of impact of primary terrain attributes on increasing carbon sequestration process could be effective for land sustainable management in different land use especially in north of country.