اثر عوامل اقليمي بر ويژگي‌هاي تشريحي برگ در جمعيت‌هاي درمنه دشتي (Artemisia sieberi Besser)

The effects of climatical parameters on anatomical structure of Artemisia sieberi Besser populations

در اين پژوهش، ساختار تشريحي برگ در گياه درمنه دشتي (Artemisia sieberi Besser) بررسي شد. به اين منظور از 34 رويشگاه مختلف آن، نمونه‌هاي برگ در اواخر فصل بهار جمع‌آوري شد. بذر گياهان مورد بررسي در فصل مناسب برداشت و در مزرعه كشت شد. پس از كامل شدن رشد رويشي از آنها نيز نمونه‌هاي برگ برداشت شد. نمونه‌هاي جمع‌آوري شده از طبيعت و مزرعه در آزمايشگاه مطالعه تشريحي شد. به منظور مقايسه متغيرهاي ساختار تشريحي گياهان در رويشگاه‌هاي طبيعي و مزرعه، با استفاده از نرم‌افزار Minitab، منحني نرمال مقايسه‌اي ترسيم شد. براي مقايسه ميانگين متغيرهاي مورد بررسي در رويشگاه‌هاي طبيعي و مزرعه، پس از آزمون همگني واريانس‌ها و نرمال بودن توزيع متغيرها از آزمون T-student استفاده شد. ميانگين ويژگي‌هاي تشريحي جمعيت‌هاي درمنه دشتي بر حسب حضور در سه ناحيه اقليمي نيمه‌خشك، خشك ‌خفيف و فراخشك توسط تجزيه به مولفه‌هاي اصلي (PCA) تجزيه و تحليل شد. ميانگين ويژگي‌هاي اقليمي سه ناحيه اقليمي نيز با استفاده از PCA تجزيه و تحليل شدند. به طور كلي، نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد كه بيشتر متغيرهاي تشريحي اندازه‌گيري شده در شرايط مزرعه كه رطوبت به اندازه كافي در اختيار گياه قرار مي‌گرفت، افزايش يافته‌اند، در صورتي كه ضخامت پوستك كه يك ويژگي وابسته به خشكي است در گياهان رويش يافته در مزرعه، به علت شرايط زيستي مناسب‌تر، كاهش يافته است. اين ويژگي نيز كاملاً تحت تاثير شرايط اقليمي قرار دارد. با بهبود شرايط رشد گياهان در مزرعه، طول روزنه‌ها افزايش و متعاقب آن تعداد آنها كاهش يافته است. از مقايسه دو گروه‌بندي بر اساس ويژگي‌هاي تشريحي و ويژگي‌هاي اقليمي، مي‌توان چنين نتيجه‌گيري نمود كه گروه‌هاي اقليمي كاملاً با گروه‌هاي تشريحي منطبق هستند. مقايسه ويژگي‌هاي تشريحي گياهان در رويشگاه‌هاي طبيعي و مزرعه تاثير‌گذاري عوامل اقليمي را بر اين ويژگي‌ها به طور آشكار نشان مي‌دهد.

In this research, anatomical structure of leaf in Artemisia sieberi Besser was studied. Specimens of leaves were harvested from 34 stands in the spring. Also, seeds of plants collected and were planted in the farm. Leaves of farm plants harvested after complete growth. All specimens were studied from anatomic viewpoint in the laboratory. For comparison between nature stands and farm stands, normal curves were drawn by Minitab software. Anatomical characters of natural and cultivated plants were compared by T-student analysis. Averages of anatomical characters were analyzed by PCA in according to semi-arid, arid and hyper-arid zones. Also, averages of climatic parameters in the zones were analyzed by PCA. Some of anatomical characters increased in farm, because of adequate moisture. Thickness of cuticle decreased in farm accessions. Length of stomata increased but density of them decreased in farm. Climatical groups completely coincided with anatomical groups. Comparison of anatomical characters in nature and farm showed the effect of climatic parameters on anatomical features.