بررسي كانه‌زايي كانسار هماتيتي هنشك در استان فارس با استفاده از داده‌هاي سنگ‌شناسي، كاني‌شناسي و زمين‌شيميايي

Investigation of the origin of Heneshk Hematitic iron deposit, Fars province using petrological, mineralogical and geochemical data

كانسار آهن هنشك بين روستاهاي گوشتي و هنشك در صفاشهر و در شمال‌غرب استان فارس واقع شده است. كانه‌زايي آهن به‌صورت توده‌اي و عدسي همراه با رگه‌هاي سيليس و باريت، در سنگ‌هاي ميزبان دولوميتي قهوه‌اي‌رنگ سيليسي‌شده با سن ترياس تشكيل شده است. كانه‌هاي اصلي به‌ترتيب شامل هماتيت و گوتيت و به‌مقدار كمتري مگنتيت هستند كه اغلب از طريق فرآيند جانشيني و به‌ميزان كمتر به‌شكل شكافه پركن در سنگ ميزبان جايگير شده‌اند. مقادير پايين فسفر (كمتر از 01/0 تا 41/0 درصد)، تيتانيوم (كمتر از 01/0 تا 04/0 درصد)، كروم (كمتر از 01/0 درصد) و واناديوم (5- 16 ppm ) در نمونه‌هاي كانسنگ، هرگونه منشا ماگمايي نهشته‌هاي مورد مطالعه را رد مي‌كند. همچنين اثري از كاني‌هاي شاخص اسكارن در منطقه ديده نمي‌شود. الگوي به‌هنجار شده كندريتي توزيع عناصر نادر خاكي، بي‌هنجاري منفي عناصر Ce و Eu، به‌همراه نسبت‌هاي Co/Ni، Eu/Sm?1 و La/Lu?1 در كنار داده‌هاي زمين‌دماسنجي (دماي 200- 300 درجه‌سانتيگراد) و بافتي، نشانگر ويژگي گرمابي ذخيره آهن هماتيتي هنشك است. توده‌هاي آذرين موجود در منطقه به‌عنوان منشا فلزات و موتور حرارتي در اين سيستم گرمابي عمل كرده‌اند. مشاهدات صحرايي، بافتي و ساختي ماده معدني و سنگ‌هاي در برگيرنده، گوياي اهميت نقش محيط اكسايشي در نهشته شدن ماده معدني است. با وجود مقادير بسيار پايين مس و طلا در كانسار هنشك، مقدار نقره آن قابل مقايسه با برخي از ذخاير آهن نوع IOCG است.

Heneshk iron deposit is located between Gushti and Heneshk villages at Safashahr, NW of Fars province. Iron mineralization occurred as massive and lenticular shapes with silica and barite veins within brownish, silicified Triassic dolomitic host. Hematite and goethite are the principal ore minerals with minor magnetite that were formed through replacement and rarely open space filling within the host. Low concentrations of P ( < 0.01-0.41 wt%P2O5), Ti ( < 0.01-0.04 wt% TiO2), Cr ( < 0.01 wt% Cr2O3) and V (5-16 ppm) in the ore samples, reject any magmatic origin for the studied deposit. Also, no evidence for the presence of characteristic skarn minerals have been seen in the area. Chondrite normalized REE pattern, negative anomaly of Eu and Ce, along with Co/Ni, Eu/Sm?1 and La/Lu?1 values, in accompany with geothermometry (200-300?C) and textural data reveal hydrothermal characteristics for the Heneshk hematitic iron deposit. Igneous masses in the area have acted as the source of iron and heat in the hydrothermal system. Field, textural and structural observations of ore body and host rocks indicated the important role of oxidation environment in the ore deposition. In spite of very low Au and Cu concentrations in the Heneshk deposite, its Ag content is comparable to some IOCG iron deposits.