بررسي موضوع تهيگي در آيين بودا بنا بر متني ختني از كتاب زمبسته

A Survey of Emptiness in a Khotanese Text of Zambasta

مطالعهزبان‌هاي ايراني باستان و ميانه نقش به سزايي در روشن‌سازي آداب، فرهنگ و اوضاع سياسي و اجتماعي، نيز پندارها و باورهاي مردم ايران باستان دارد. شناخت فرهنگ ايران باستان و پيشينه زبان فارسي، به ويژه در زمينه واژگان تنها از طريق فارسي باستان و فارسي ميانه، كه فارسي نو ادامه آن‌ها است، كافي نيست بلكه بررسي علمي و تجزيه و تحليل ديگر زبان‌هاي ايراني از دوره باستان تا دوره نو ضروري است. از اين ميان زبان ختني از زبان‌هاي ايراني ميانه شرقي است كه مطالعه و بررسي آن در سده اخير، به سبب ويژگي‌هاي زباني و غناي فرهنگي و پيوستگي آن با آيين بودايي و زبان و ادب سنكسريت،گسترش چشم‌گيري يافته است.اين زبان در ختن رواج داشته كه پايگاه آيين بودا نيز بوده است.دراين پژوهش به معرفي سرزمينختن،زبان ختنيو جايگاه آن در ميان زبان‌هاي ايراني،معرفيكوتاه كتاب زمبسته(Zambasta)، كه مجموعه‌اي از آموزه‌هاي دين بودا به زبان ختني را در بر دارد، وزن شعر در زبان ختني،تاريخچه مختصري از بودايي‌گرايي در ايران و مساله تهيگي در آيين بودا پرداخته شده است.

In the scientific classification of languages, Khotanese is among the Middle East Iranian languages. Although the history of recognition of Khotanese language does not exceed one hundred year, because of its lingual characteristics, cultural richness, and its integration with Buddhist customs, and Sanskrit language, its scientific study in recent century has been considerably expanded. Knowing about the ancient Iran and background of the Persian language specially its words is not only through Old and Middle Persian languages, but it is necessary to conduct a scientific study and analyze the other Iranian languages. One of these languages is called Saka-Khotanese or Khotanese which is not known for Farsi speaking people and even by scientific circles as it deserves. This research surveys the philosophy of Emptiness (?unyat?) according to the 7th. Chapter of The Book of “Zambasta”, a series of Khotanese Texts, including: Transcription, Translation into Persian and Notes on the proper names and some particular concepts about Buddhism.