بررسي ميزان غلظت عناصر سنگين در كمپوست، خاك پوششي و قارچ‌هاي خوراكي دكمه‌اي گلخانه‌هاي استان كردستان

Evaluation of heavy metal concentration in compost, soil cover and button mushroom in Kurdistan greenhouses

آلودگي به فلزات سنگين يكي از مشكلات مهم زيست محيطي و يكي از نگراني‌هاي مهم بهداشت مواد غذايي است. اين تحقيق با هدف تعيين غلظت عناصر سنگين آرسنيك، كادميوم، سرب، روي و مس در محصول قارچ خوراكي توليد شده در گلخانه‏هاي استان كردستان صورت گرفته است. براي اين منظور از كمپوست، خاك و محصول قارچ خوراكي چهار گلخانه در استان كردستان با پنج تكرار براي هر يك نمونه‏برداري به عمل آمد. در كل در اين بررسي تعداد 60 نمونه‏ مورد ارزيابي قرار گرفت. نمونه‏ها با استفاده از روش هضم اسيدي، هضم شدند. سپس غلظت عناصر توسط دستگاه نشر اتمي قرايت گرديد. ميانگين غلظت آرسنيك در قارچ‏هاي خوراكي 742/89 ميلي‌گرم در كيلوگرم، كادميوم 32/0 ميلي‌گرم در كيلوگرم، مس 868/48 ميلي‌گرم در كيلوگرم، سرب 152/3 ميلي‌گرم در كيلوگرم و روي 072/24 ميلي‌گرم در كيلوگرم به دست آمد. يافته‏هاي پژوهش نشان داد كه ميانگين غلظت آرسنيك، سرب و مس در كليه نمونه‏هاي قارچ خوراكي بالاتر از حد استاندارد WHO ( عنصر آرسنك 5/0 ميلي‏گرم در كيلوگرم، سرب 2 ميلي‏گرم در كيلوگرم و مس 40 ميلي‏گرم در كيلوگرم در مواد غذايي) بوده است. اين در حالي است كه كليه نمونه‏هاي قارچ از لحاظ عناصر روي و كادميوم كاملا سالم بودند. همچنين غلظت كليه عناصر در خاك و كمپوست به جز آرسنيك پايين‏تر از حد استاندارد EPA تشخيص داده شد. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه مصرف زياد كودهاي شيميايي در گلخانه‏هاي استان كردستان باعث افزايش غلظت اين عناصر شده است.

Heavy metal pollution is among the major problems of environmental and food safety concerns. This study investigated the concentration of heavy metals i. e., arsenic (As), cadmium (Cd), lead (Pb), zinc (Zn) and copper (Cu) in mushroom crops produced in Kurdistan greenhouses. For this purpose, compost, mushroom crop and soil of four greenhouses with five repetitions for each sample were obtained. A total number of 60 sample was analyzed. The samples were digested using acid digestion method and the concentrations of the metals were determined by atomic emission technique. According to the results, average as concentrations in mushroom was estimated at 89.742 mg/kg, Cd 0.32 mg/kg, Cu 48.868 mg/kg, Pb 3.152 mg/kg and Zn 24.072 mg/kg. The findings showed that the mean concentrations of As, Pb and Cu in all mushroom samples were higher than WHO standards (0.5, 2 and 40 mg/kg for As, Cu and Pb, respectively). However, the concentrations of Zn and Cd in the mushroom samples were in the acceptable limit. Data showed that except for As, the concentrations of all elements in soil and compost samples were lower than the EPA standard. It was concluded that excessive application of chemical fertilizers had resulted in the increasing of heavy metal concentrations in the soil, compost and mushroom crops produced in Kurdistan greenhouses.