امكان‌سنجي فقهي استفاده از سوآپ نرخ ارز در فرايند مديريت ريسك ارز

Jurisprudential Feasibility Study of Using Currency Swap Contracts in the Process of Currency Risk Management

قراردادهاي سوآپ از ابزارهاي مشتقه اهميت فراواني داشته و استفاده وسيعي در بازارهاي مالي دارند. از مهم‌ترين سوآپ‌ها كه كاربرد فراواني دارد، سوآپ ارز است. از آنجا كه بازار مالي در ايران در حال گسترش است، لازم مي‌باشد تمام ابزارهاي جديد با موازين فقهي ارزيابي شود. در مقاله پيش‌رو به روش توصيفي ـ تحليلي و اسنادي، سوآپ ارز از نظر فقهي و حقوقي بررسي شده و مصداق‌بودن آن براي قراردادهاي بيع دين به دين، بيع كالي به كالي، بيع معدوم، معاوضه معدوم، قرض ربوي مورد توجه قرار گرفت و امكان تصحيح آن از راه عقد صلح، تعهد در برابر تعهد پرداخت جريان‌هاي درآمدي و تعهد در برابر تعهد بيع يا معاوضه دارايي‌هاي پايه ارزي بررسي شد. سرانجام قرارداد سوآپ از راه تعهد در برابر تعهد بيع يا معاوضه دارايي‌هاي پايه ارزي تصحيح شده است.

Swap contracts, as one kind of derivative contracts, are of high importance and usage in the financial markets. One of the most important and widely-used kinds of swap contracts are currency swap contracts. As the Iranian financial market is in the process of development, all the new financial instruments have to be evaluated according to the Islamic jurisprudential standards. In this paper, using the descriptive-analytical and documentary method, we have tried to examine the currency swap contracts in terms of law and Islamic Jurisprudence and to answer the question whether this sort of contracts is an instance of Baiʹ contracts (debt-versus-debt, credit-versus-credit, or Baiʹalmaʹdum), maʹdum-exchange and usury debt. Furthermore, we have examined the possibility of its being corrected by using such contracts as Solh, bond-versus-commitment to pay income flows, bond-versus-Baiʹ bond or currency properties exchange. Finally, using bond-versus-Baiʹ bond or currency properties exchange, the currency swap contract has been corrected.