جايگاه قرض‌الحسنه در نظام بانكي ايران

The Position of Qurd ul Hasaneh in Iran Islamic Banking

قرض‌الحسنه از روش‌هاي تامين مالي مورد تاكيد اسلام به‌ويژه در برآوردن نيازهاي ضرور مسلمانان است. با تصويب قانون عمليات بانكي بدون ربا، قرض‌الحسنه به‌صورت يكي از روش‌هاي جذب و تخصيص منابع، مورد استفاده نظام بانكي كشور قرار گرفت. امروزه بعد از گذشت بيش از بيست سال از اجراي قانون پيش‌گفته فرصت مناسبي است كه عملكرد عقد قرض‌الحسنه را در نظام بانكي كشور بررسي كرده، و نقاط قوت و ضعف شبكه بانكي را در اجراي آن بهتر بشناسيم. طي دوره مورد بررسي سهم سپرده‌هاي قرض‌الحسنه پس‌انداز از كلّ سپرده‌ها از 25 درصد به‌تدريج كاهش يافته و طي چند سال اخير در حدود 10 درصد ثابت مانده است كه علت آن را مي‌توان به‌طور عمده در كاهش ارزش مداوم سپرده‌هاي بانكي در اثر تورم و تمايل مردم به سپرده‌گذاري در حساب‌هاي سرمايه‌گذاري مدّت‌دار جهت كسب سود جويا شد. از سويي سهم تسهيلات قرض‌الحسنه از كلّ تسهيلات پرداختي نظام بانكي به‌طور ميانگين 6 درصد بوده است. به‌عبارت روشن‌تر، نظام بانكي كشور طي سال‌هاي مورد بررسي با احتساب ذخاير قانوني به‌طور ميانگين حدود 60 درصد سپرده‌هاي قرض‌الحسنه را صرف پرداخت تسهيلات قرض‌الحسنه‌ كرده است. يكي ديگر از علل كاهش سهم سپرده‌هاي قرض‌الحسنه پس‌انداز در نظام بانكي، رونق‌گرفتن صندوق‌هاي قرض‌الحسنه ارزيابي مي‌شود؛ به‌طوري كه اين صندوق‌ها موفق شده‌اند معادل 60 درصد ارزش سپرده‌هاي قرض‌الحسنه در نظام بانكي را طي اين سال‌ها تجهيز كنند.

Qurd ul Hasaneh is one of the methods of financing, emphasized in Islam, especially for fulfilling of Moslems , necessary needs. By enacting of the interest free banking operations Law, Qurd ul Hassaneh has been utilized as one of the ways of mobilizing in and allocation of resources. Nowadays, after passing more than 20 years of executing of mentioned Law, there is an appropriate opportunity for analyzing The Qurd ul Hasaneh contractʹs function and recognizing the banking systemʹs weaknesses and strengths for its better execution. During This period, The share of saving Qurd ul Hasaneh deposits from total deposits gradually decreased from %25 and has been fixed about %10 during recent years; its cause can be mainly sought in continued reduction of real value of Bank Deposits due to inflation and people inclination to deposit in long – run investment account for the sake of profit. on The other hand, The share of Qurd ul Hasaneh facilities in total Banking facilities was %6 on the average. In clearer words, during the surveyed period, banking system, considering Legal reserve, has paid about %60 of Qurd ul Hassaneh deposits as Qurd ul Hassaneh facilities. Another cause of reduction of saving Qurd ul Hasaneh deposits share in banking system is booming of Qurd ul Hasaneh funds so that these funds have succeeded to mobilize %60 of the value of Qurd ul Hasaneh deposits in banking system.