درآمدي بر علم اقتصاد اسلامي(اقتصاد بركت)

An Introduction to Islamic Economics (Baraka Economics)

مقاله پيش‌رو در صدد پيشنهاد تاسيس علم اقتصاد اسلامي با نگاهي جديد تحت عنوان «اقتصاد بركت» است. اقتصاد بركت، دانشي است كه به كشف علل و موانع رشد پايدار نعمت‌هاي مادي مورد نياز در عرصه زندگي در جهت سعادت جامعه انساني براساس مباني هستي‌شناسانه، معرفت‌شناسانه و ارزش‌شناسانه اسلام مي پردازد و براساس اين علل به وصف و تحليل جوامع و ارايه راهبرد در جهت رشد پايدار نعمت‌هاي مادي مي پردازد. نعمت هر آن چيزي است كه در راه سعادت انسان مفيد است و باعث آرامش، راحتي و لذت در زندگي دنيا و آخرت انسان مي‌شود و نعمت فراوان و پايدار بركت ناميده مي‌شود. علل و موانع افزايش نعمت، افعال جوانحي و جوارحي مردم است. كاركرد اين علم عبارت است از: 1. وصف وضعيت جامعه مورد مطالعه از نظر ميزان برخورداري از نعمت؛ 2. تبيين وضعيت وصف شده از راه بيان علل آن؛ 3. پيش‌بيني درباره آينده جامعه از نظر ميزان برخورداري از نعمت؛ 4. پيشنهاد راه‌هاي دست‌يابي جامعه به رشد فزاينده و پايدار نعمت. قوانين اين علم؛ اولاً، به‌صورت اگر «الف» تحقق يابد، آنگاه «ب» تحقق خواهد يافت، قابل بيان است كه در آن «الف» يكي از رفتارهاي جوانحي مانند ايمان يا جوارحي مانند تقوا از سوي فرد يا جامعه است و «ب» بيانگر افزايش يا كاهش نعمت است؛ ثانياً، از آيه‌ها و روايت‌ها به كمك عقل استنباط شده و براي تطبيق اين قوانين بر جوامع، وصف، تبيين، پيش‌بيني و سياست‌گذاري در جهت افزايش نعمت بايد از روش شاخص‌سازي استفاده شود.

This paper is aimed at suggesting that Islamic economics be founded in the new framework of "Baraka economics". Baraka Economics is a science that deals with discovering the causes of and impediments to the sustainable growth of the material gifts necessary for humane societyʹs prosperity on the basis of the ontological, epistemological and value foundations of Islam, and accordingly describes and analyses the societies and supplies strategies for the sustainable growth of material gifts. Gifts are whatever things useful for the prosperity of human beings that lead to their tranquility, convenience and pleasure in their this-worldly and other-worldly lives. Abundant and sustainable gift is called Baraka. The causes of and impediments to the growth of gifts are peopleʹs deeds of hearts and limbs. The functions of this science are as follows: 1. describing the conditions of the society under scrutiny regarding benefiting from gifts, 2. explaining the described situation by stating its causes, 3. anticipating about the societyʹs future situation regarding the extent of benefiting from gifts, and 4. suggesting solutions for the societyʹs reaching the increasing and sustainable growth of gifts. The rules of this science can be stated as if "A", then "B". In this conditional theorem, the antecedent, that is "A", is a deed of heart like faith or of limbs like piety of the individuals or the society, and the consequent, that is "B", states increasing or decreasing of gifts. This scienceʹs rules are inferred from Quranʹs verses and the Rawayahs with the aid of reason. Moreover, one must use the indexing method for applying these rules on different societies and for reaching the aims of describing, explaining, anticipating and policy-making for gifts growth.