بررسي مقايسه اي مصرف خودسرانه دارو و مكمل ها در زنان باردار شهري و روستايي مراجعه كننده به مراكز شهرستان بهداشتي درماني شهرستان كاشان در سال 1391

Comparing the self-medication and supplement therapy in pregnant women in kashan rural and urban areas

سابقه و هدف: خود درمانی به عنوان يكی از مشكلات حاد بهداشتی جامعه محسوب می‌شود به خصوص اگر اين كار توسط مادر باردار انجام شود لذا با توجه به اهميت مصرف داروها در دوران بادرای مطالعه‌ای با هدف بررسی مصرف خودسرانه دارو و مكمل‌ها در زنان باردار شهری و روستايی طراحی و انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفی مقطعی بوده كه به روش نمونه‌گيری تصادفی بر روی 303 نفر از مادران باردار مراجعه كننده به مراكز بهداشتی درمانی شهرستان كاشان در سال 1391 انجام شد. در اين پژوهش اطلاعات با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته جمع‌آوری شد. اين پرسشنامه شامل ويژگی‌های دموگرافيك، ويژگی‌های بارداری، مصرف مكمل‌ها در دوران بارداری و خوددرمانی در بارداری و برخی عوامل مرتبط با آن بود. در نهايت نتايج به دست آمده با استفاده از آزمون نرم افزار آماری SPSS و به وسيله آمارهای توصيفی و استنباطی تجزيه و تحليل شدند. يافته ها: از بين 303 زن مورد مطالعه 99 نفر ( 7/32 درصد) در مناطق روستايی و 204 نفر (2/63درصد) در مناطق شهری سكونت داشتند. 99 درصد مكمل آهن، 2/82 درصد مكمل كلسيم و 7/92 درصد مولتی ويتامين در دوران بارداری مصرف كرده بودند. اكثريت زنان ذكر كردند كه همواره داروی اضافی در منزل دارند (7/64 درصد)، در صورت نياز از داروهای اضافه استفاده می‌كنند(1/60 درصد)، بدون نسخه اقدام به تهيه دارو از داروخانه می‌كنند (64 درصد). مصرف خودسرانه دارو در زنان روستايی به طرز معنی‌داری از زنان ساكن در مناطق شهری بالاتر بود (04/0p=). فراوانی خريد بدون نسخه با تعداد حاملگی و سن مادر تفاوت معنی‌دار آماری نشان داد. زنان گراويد سه و بالاتر بيش ترين خريداری دارو بدون نسخه (03/0 P=) را داشتند و با افزايش سن زنان باردار به ويژه بالای 30 سال تهيه خودسرانه دارو به طرز معنی‌داری افزايش می‌يافت (03/0 P=). استنتاج: با توجه به شيوع بالای مصرف خودسرانه دارو در دوران بادرای به ويژه در مناطق روستايی، گراويد و سن بالا پيشنهاد می‌شود آموزش های لازم در اين زمينه به عرضه كنندگان دارو، مراقبين بهداشتی و زنان داده شود و زنان باردار در مورد عوارض مصرف دارو در حاملگی به خوبی توجيه شوند.

Background and purpose: Self-medication is considered as an acute health problem especially when it is in pregnant women. Considering the importance of the drug side effects during pregnancy, we studied the situation of self-medication and supplement therapy in pregnant women. Material and Methods: the present study is cross sectional which performed over 303 pregnant women referring to kashan facilities in 1391. The instrument for gathering data researcher made questionnaire that the validity and reliability of it was confirmed through content method and test re test (r= 0.83). Demographic data, pregnancy information, supplement therapy, self- medication and some related factors evaluated. Spss software was used for analyzing the data. Results: from 303 women in this study the place of residence in 99 was rural and 204 were urban areas. 99% of them used ferrous sulfate, 82.2% Calcium and 92.7% multi vitamin during pregnancy. The most of women mentioned that they have usually extra drugs in their home (64.7%), they use this drugs as self-medication if it be necessary (60.1%) and they used to buy their needs from drugstores without physician description (64%). There was significant difference in self-medication in them (p=0.04) and it was higher in rural women. The frequency of preparing drugs without physician description was higher in women with 3 gravid and more (p=0.03). The self- medication increased with the high age especially after 30 (p=0.03). Conclusion: : considering the high incidence of self-medication during pregnancy in this study especially in rural areas and with higher age and parity, purpose to be more educated the presenting drug staff, Midwives and pregnant women.