نگاهي به ترجمه مجاز مرسل در قرآن كريم با بررسي موردي ترجمه آيتي، الهي، فولادوند و خرمشاهي

نظره الي ترجمه المجاز المرسل في القرآنالكريم الي الفارسيه (دراسه ترجمه آيتي والهي وفولادوند وخرمشاهي نموذجا)

قرآن مجيد متني است با لايه هاي شگرف كه خوانش و بيان دلالت هاي آياتش از راه ترجمه درنگي بايسته لازم دارد. بدين روي ترجمه هاي قرآن با نقد هاي بسياري روبرو شده است. ولي با عنايت به بسامد مجازهاي مرسل قرآن و دلالت هاي ظريف آ ن ها، ترجمه هاي اين مجازها بررسي و نقدي مستقل مي طلبد. در اين جستار به مثابه گامي در نقد ترجمه اين قبيل تعابير و متناسب با مجال يك مقاله، از ميان ترجمه-هاي فراوان فارسي، به چهار ترجمه (آيتي، الهي قمشه اي، خرمشاهي و فولادوند) كه از اشتهار و تفاوت با يكديگر برخوردارند پرداخته شده است. بدين جهت با بهره گيري از مراجع تفسيري الميزان في التفسير، جوامع الجامع ومفاتيح الغيب ...، مجازهاي مرسل در 10 جز اول قرآن مشخص گشته و به روش استقرايي ـ استنتاجي ترجمه تعابيري مانند: «اصابع» با علاقه كلّيّت، «ايتام» با علاقه ماكان و «لباس» با علاقه سببيّت ، بررسي و نقد شده است. حاصل اين پژوهش معلوم ساخته، ترجمه هاي مجاز هاي مرسل يك نواخت نيست، هر يك از مترجمان سبك خاصي را دنبال نكرده است ، گاه از تعابير مجازي زبان مقصد استمداد جسته و گاهي با بهره گيري از ترجمه توضيحي دلالت تعبيرات را رسانده اند. در مواردي، برخي آرايه بلاغي نهفته در تعبيرات مجازي را فرو نهاده به ترجمه تحت اللفظي (حرفي) مجازها بسنده كرده اند، ترجمه اي كه مفهوم مورد نظر تعبير مجازي را نمي رساند. در پايان نيز ترجمه اين چهار مترجم با يكديگر مقايسه و به بيان رويكرد انتخاب شده از سوي هر يك پرداخته شده است.

The Holy Qur’an is a multilayered fantastic text and the translation of its verses requires great care and attention. This is why many translations of the Holy Qur’an have been criticized on different grounds. Due to the high frequency of the instances of figurative language in the Holy Qur’an, these types of phrases need special consideration in related research. The purpose of the present study is to explore some of the translations offered for the figurative language of the Holy Qur’an within the scope limits of an article. Four translations of the same text have been selected, including those by Ayati, Elahi, Fooladvand, and Khorramshahi. They are famous translators of the Holy Qur’an and, at the same time, differ in their methods of translation. Works on Quranic interpretation like al-M?zan, Jawame’ al-Jame’, and Maf?t?h al-Ghaib and others have been used to look at the language of the first ten chapters of the Holy Qur’an. The results of this study indicate that the four translators offer very different translations of the same figurative language. They seem not to have followed any particular translation style. Sometimes, they have used figurative language of the target forms and sometimes they have tried to offer explanations instead. In some other cases, some of the nuances of the meanings of the figurative language have been ignored and the translations have become literal, not expressing the meaning intended by the verses.