تحليل ضرايب هم بستگي بين عملكرد دانه و ساير اجزاي آن در ژنوتيپ هاي پيشرفته جو Hordeum vulgar L.)) در شرايط تنش رطوبتي

Analysis of Correlation Coefficients between Grain yield and other Components in Advanced Genotypes of Barley (Hordeum Vulgarl.) under Moisture stress Conditions

به منظور بررسي ارتباط بين عملكرد دانه با اجزاي آن، تجزيه هم بستگي و پي بردن به آثار مستقيم و غير مستقيم صفات مختلف موًثر بر عملكرد در دو شرايط آبياري نرمال و تنش خشكي، آزمايشي در سال زراعي 89-88 بر روي20 لاين و ژنوتيپ پيشرفته جو در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در 3 تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي بروجرد انجام شد. بررسي ضرايب هم بستگي نشان داد تحت شرايط آبياري نرمال صفت وزن هزاردانه بيشترين ميزان هم بستگي با عملكرد دانه را داشت 85/0r= در صورتيكه تحت شرايط تنش رطوبتي صفت شاخص برداشت بيشترين ميزان هم بستگي با عملكرد دانه را به خود اختصاص داد 65/0r= . نتايج تجزيه عليت بين عملكرد دانه با ساير صفات مورد مطالعه نشان داد كه تحت شرايط عادي وزن هزاردانه بيشترين اثر مستقيم را بر عملكرد داشت (69/0) و پس از آن دو صفت شاخص برداشت و طول سنبله قرار گرفتند كه اثرات غير مستقيم اين دو صفت از طريق يكديگر بر عملكرد منفي و ناچيز بود. در شرايط تنش خشكي دو صفت شاخص برداشت و عملكرد بيولوژيك داراي بيشترين اثر مستقيم بر عملكرد بودند. محتوي آب نسبي بطور غير مستقيم از طريق شاخص برداشت تاثير زيادي بر عملكرد داشت. بنابراين با توجه به نتايج حاصل از ضرايب هم بستگي و تجزيه عليت در صورت وجود محدوديت آبي مي توان از طريق صفات شاخص برداشت، محتوي آب نسبي و عملكرد بيولوژيك جهت اصلاح عملكرد اقدام نمود.

In order to study the relationship between grain yield and yield components, correlation analysis and understanding direct and indirect effects of different effective treats on yield, under two conditions of normal irrigation and drought stress, a field study was carried out on 20 lines and advanced genotypes of barley in RCBD and 3 replications at Broujerd Agricultural Research Station in 2009-2010.The study of correlation coefficients showed the highest correlation between seed yield and 1000 – seed weight ( r = 0.85) under normal conditions but seed yield and harvest index ( r = 0.65 ) under moisture tention. Result of path analysis between seed yield and other under studied traits showed that 1000-seed weight had the highest direct effect of (0.69) on seed yield following by harvest index and spike length with low negative indirect effect on yield in normal condition. Harvest index and biological yield had the highest direct effect on yield under tention condition. Relative water content indirectly had high effect on yield through harvest index. Therefore, considering the obtainded results of correlation coefficients and path analysis in the presence of water limitation, harvest index, relaitive water content and biological yield can be used to improve yield.