ارزيابي تنوع زيستي كشاورزي با استفاده از محاسبه شاخص غناي گونه‏اي به روش رقيق‏سازي (مطالعه موردي: شهرستان شهر ري واقع در جنوب استان تهران)

Assessing the status of agrobiodiversity through calculation of species richness index using the method of rarefaction (A case study: Shahre-Rey city located in south of Tehran, Iran)

تنوع زیستی، به همه اشكال زنده حیوانات، گیاهان و میكروارگانیسم‏ها اطلاق می‏شود. تنوع زیستی كشاورزی جزئی از تنوع بوده و بیانگر تنوع زیستی در زمین‏های زراعی می‏باشد. در این پژوهش وضعیت تنوع زیستی كشاورزی كشت‏بوم‏های شهرستان شهر ری واقع در جنوب تهران از طریق محاسبه شاخص غنای گونه‏ای با استفاده از روش رقیق‏سازی مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور انجام این مطالعه هشت روستا (درسون آباد، قیصر-آباد، عظیم آباد، ده خیر، طالب آباد، قمی آباد، ابراهیم آباد و خانلق) در سه بخش (كهریزك، قلعه‏نو و فشافویه)، واقع در شهرستان شهر ری از توابع استان تهران به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج این پژوهش نشان داد كه سه روستای واقع در بخش قلعه نو از توابع شهرستان شهرری، یعنی روستای ده‏خیر، قمی‏آباد و طالب آباد با داشتن شاخص غنای گونه‏ای، به ترتیب برابر با 85/14، 68/14 و 11/13 دارای بیشترین سطح تنوع زیستی در بوم نظام‏های زراعی می‌باشند و عظیم آباد در بخش كهریزك و روستای خانلق در بخش فشافویه از این شهرستان به ترتیب با 06/12 و 25/12 دارای كمترین مقدار شاخص غنای گونه‏ای می‏باشند. با استفاده از برآورد شاخص غنای گونه ای به روش رقیق سازی مشخص شد روستاهای طالب آباد و قمی آباد كه به علت كمی مساحت زمین‏های زراعی در نمونه‏های مورد مطالعه، دارای كمترین تعداد گونه در نظام‏های زراعی بودند، از بالاترین مقادیر شاخص غنای گونه‏ای هم‏وزن شده در بین روستاها، برخوردار بودند.

Biodiversity refers to all forms of living animals, plants and microorganisms and agro-biodiversity is a component of biodiversity that represents diversity in arable lands. The aim of this study was to determine the biodiversity status of agro-ecosystems of Shahr-e-Rey city located in south of Tehran, through calculating species richness index using rarefaction method. To the collect required data, eight villages (Dorsun Abad, Kaiser Abad, Azim Abad, Deh Kheir, Taleb Abad, Qomi Abad, Ibrahim Abad and Khanlouq) of three district (Kahrizak, Ghaleno and Fashafuyeh), were selected as experimental samples. The results showed that the three villages of Ghaleno district (DehKheir, Qomi Abad and Taleb Abad) with species richness index of 14.85, 14.68 and 13.11 respectively, had the highest value of biodiversity in their agro ecosystems, while Azim Abad in Kahrizak district and Khanlouq in Fashafouyeh district with the value of 12.06 and 12.25 species richness index has the lowest levels of biodiversity. Rarefaction method application for calculating species richness diversity indicated that due to low surface area of arable lands, Taleb Abad and Ghomi Abad villages has the lowest number of species in their agro ecosystems. However, these villages had the highest value of equiponderated of species richness index between targeted villages.