پايش پديده تغذيه گرايي در درياچه سد مخزني اكباتان با بهره گيري از شاخص غني شدگي كارلسون

Monitoring of the Eutrophication Phenomenon in Ekbatan Reservoir Dam Using Carlsonʹʹs index Trophic

مقدمه: يكي از پديده هايي كه در آب هاي سطحي موجب زوال كيفيت آب مي شود بروز تغذيه گرايي مي باشد كه در اثر ورود مواد مغذي بالاخص نيترات و فسفات به منابع آبي به وجود مي آيد. در مخازن مرتفع مانند سد مخزني اكباتان همدان پتانسيل ايجاد اين پديده بسيار بالا مي رود و رشد فزاينده جلبك ها در آن ايجاد مي شود. لذا در اين مطالعه به بررسي وضعيت تغذيه گرايي درياچه مذكور با استفاده از شاخص تغذيه گراييكارلسون پرداخته شده است. مواد و روش ها: در اين پژوهش پارامترهاي فسفات، نيترات و كلروفيلa در ماه هاي مختلف سال 1389 و در اواسط هر ماه در عمق 5/0 متري آب در 7 نقطه سطح درياچه نمونه برداري شد و با استفاده از روش هاي استاندارد اندازه گيري گرديد، سپس شاخص غني شدگي كارلسون، با استفاده از روابط رياضي تعيين گرديد. يافته هاي پژوهش: مغذي ترين حالت تغذيه گرايي مربوط به مردادماه(66/53 اتروفيك) و كمترين حالت مربوط به بهمن ماه(97/45 اتروفيك) بوده است كه نشان دهنده اين موضوع مي باشد كه مخزن در فصل زمستان به سمت شرايط نيمه مغذي بهبود يافته است. هم چنين در ايستگاه شماره 6 بالاترين حالت تغذيه گرايي مشاهده گرديد. بحث و نتيجه گيري: با توجه به بررسي شاخص كارلسون و نسبت N/P عامل اصلي تغذيه گرايي در درياچه تركيبات فسفري بوده است كه از منابع برون مخزني وارد درياچه گرديده است. شاخص غني شدگي نشان داد در اكثر ماه هاي سال درياچه داراي شرايط مغذي خطرناك مي باشد كه اين پديده مي تواند در سال هاي خشك تشديد يابد و موجب كاهش شديد اكسيژن محلول در آب و به تبع آن كاهش كيفيت آب ورودي به تصفيه خانه گردد.

Introduction: One of the phenomena that decrease the quality of surface water is the emergence of eutrophication which is crea-ted as a result of the introduction of high nutrients such as nitrate and phosphorus into the water. In higher reservoirs such as Ekbatan dam, the potential of occurring such a phenomenon increases very much and algae grow in it extensively. The aim of this study was to investigate the Eutrop-hication of Ekbatan dam based on the Carl-sonand Chapra indexes. Materials & Methods: Inthis study, Eutro-phication of the Akbatan Lake was det-ermined by monthly measurements of nitra-te, phosphate and chlorophyll during 2010. The samplings were conducted in the depth of 0.5m in seven spots in the lake. It was measured by standard methods and then Carlson eutrophication index was deter-mined using mathematical relations. Findings: Results showed that the most Eu-trophication status was for August (53.66 Eutrophic) and the least eutrop-hicationstatus was for February (45.97 Eutr-ophic). This shows thatthe reservoir’ssotro-phic conditions have improved in the win-ter. The highest Eutrophication status was observed at Station No.6of the Lakes. Conclusion: With regard to considering the Carlson index and N/P ratio, phosphoru scompound was the main factor for eutro-phication that had entered the lake reservoir from external resources. The Eutrophication indexes showed that the lake has dangerous eutrophication conditions in most months of the year; this phenomenon can be serious in dry years and reduce dissolved oxygen in the water and consequently reduce the qua-lity of the water entering the dam.