مآخذ علي الجوانب اللغويه في شرح ابن ابي الحديد لنهج البلاغه

آسيب‌شناسي جنبه‌هاي واژه‌شناسي در شرح نهج‌البلاغه ابن ابي‌الحديد

چكيده: اگر در شرح نهج البلاغه ي ابن ابي الحديد از جنبه ي لغت شناسانه به دقت نگاه افكنيم، خواهيم ديد كه شارح، اساس خود را بر شرح لغوي استوار ساخته است. و از آنجا كه نقد منصفانه و سازنده، مايه ي حفظ زبان در مقابل خطا و لغزش‌هايي است كه ممكن است در مسير تحول آن همگام با زمان بدان رسد وچون ابن ابي الحديد نيز همچون ديگر دانشمندان و نويسندگان، امكان خطا در فهم لغوي دارد، به ويژه كه وي در شرح مفردات، شيوه‌اي اجتهادي به كار گرفته و صرفاً به نقل صرف و تقليد اكتفا نكرده است،لذا نويسنده به بررسي شرح لغوي وي دست زده و برخي اشكالات را در اين زمينه،يادآورشده است و به خطاهاي لغوي شارح، اشاره كرده است كه عمدتاً ناشي از بي-توجهي به متن اللغه و سياق و عقايد كلامي و فروق اللغه و قواعد صرف و نحو است، علاوه بر اينكه نويسنده كوشيده است در طول نقد خود، جايگاه شارح و تسلط وي بر فنون مختلف علمي را ناديده نگيرد.

Abstract: If we study Ibn Abi al-Hadid’s commentary on Nahj al-Balaghah from the lexical point of view, we will find out the fact that he has based his commentary on lexical points. Fair and constructive criticism avoids the language from falling into mistake and error. Ibn al-Hadid, like other scholars and authors, has the probability of misunderstanding of the vocabularies, especially because of his deductive method and that he has not only quoted from others. Therefore, the the present reasearch critically studies the lexical efforts of Ibn Abi al-Hadid, and indicates his mistakes, especially those caused by inattention to the exact meaning of words, the context, theological ideas, the different meanings of different words, and the grammar and syntax. At the same time, the researcher had not neglected the ability of Ibn Abi al-Hadid on different sciences.