طبقه‌بندي اقليم بارش ايران با روش تحليل عاملي‌ـ خوشه‌اي

Classification of Iran’s Precipitation Climate using Factor-Cluster Analysis Method

در اين تحقيق، به‌منظور تفكيك الگوهاي بارش در ايران، 130 متغير هواشناسي از داده‌هاي درازمدت 81 ايستگاه سينوپتيك استخراج و 98 متغير تركيبي محاسبه شد. از بين آن‌ها، به روش حذف پس‌رو، 39 متغير جهت تحليل انتخاب شدند. سپس با تحليل عاملي تعداد متغيرها در شش عامل اصليِ بارش‌هاي تابستانه، بارش بهاره و شدت بارش ماه‌هاي سرد، تعداد روزهاي برفي، طول جغرافيايي، ضريب تغييرات بارندگي ساليانه، و تعداد روزهاي توفاني خلاصه شد. اين عامل‌ها در مجموع 82 درصد واريانس موجود در داده‌ها را توجيه كردند. سپس گروه‌بندي امتيازات عاملي با الگوريتم خوشه‌بندي سلسله‌مراتبي وارد انجام شد و شش ناحيه اقليم بارش در گستره كشور از آن نتيجه گرديد. اين نواحي در چهار گستره كوچك و دو گستره بزرگ تفكيك شدند. همچنين، به‌منظور افزايش همگني گستره‌هاي بزرگ، با توجه به نمودار درختي ايستگاه‌ها، هر يك از آن‌ها به دو ناحيه كوچك‌تر تقسيم شدند.

To have Iranʹs climate precipitation segregated, a number of 130 climate variables were taken from some 81 synoptic meteorological stations, and then 98 combined variables calculated. Eventually 39 important combined variables were selected for the analysis, using backward algorithm. Through an application of factor analysis, the selected variables were summarized in six main factors namely: summer precipitation; spring precipitation plus cold monthsʹ rainfall intensity; number of snowy days; longitude; variability index; and finally the number of stormy days. These factors explained some 82% of total variation within the data. Finally, in order to determine Iranʹs different patterns of precipitation, Factor scores were grouped by applying Ward hierarchical clustering algorithm. Through this algorithm a number of six different precipitation climate regions were introduced which were grouped in four none-extensive areas vs. two broad ones. In addition, and to increase the homogeneity of the broad areas, each of the broad regions was divided into two smaller areas, taking into consideration the dendrogram of the selected meteorological stations.