بررسي مقايسه اي روش آموزشي كودك به كودك و مربي به كودك بر اساس مدل اعتقادبهداشتي در ارتقا بهداشت دهان و دندان دانش آموزان مدارس پسرانه ابتدايي شهر سنندج

A Comparative Study of Peer Education and Trainer Education on the Basis of Health Belief Model (HBM) in Improving Oral Health in Sanandaj Boysʹ Elementary Schools

مقدمه: مشكلات بهداشت دهان و دندان يكي از مهم ترين مشكلات بهداشتي شايع در سنين مدرسه مي باشد. متاسفانه روش هاي رايج آموزش بهداشت در مدارس در زمينه كنترل اين مشكلات موفقيت زيادي نداشته اند. لذا با توجه به اهميت موضوع پژوهش حاضر با هدف تعيين ميزان كارآيي روش آموزشي كودك به كودك در مقايسه با روش مربي به كودك بر مبناي مدل اعتقاد بهداشتي به منظورارتقا بهداشت دهان و دندان در دانش آموزان مدارس پسرانه ابتدايي شهر سنندج انجام شده است. روش بررسي: اين پژوهش يك مطالعه مداخله اي نيمه تجربي مي باشد. بدين منظور سه مدرسه از ميان مدارس پسرانه ابتدايي شهر سنندج به روش تصادفي انتخاب گرديدند و سپس يك مدرسه به عنوان گروه كودك به كودك (30 نفر ) و يك مدرسه به عنوان گروه مربي به كودك (30 نفر) و يك مدرسه نيز به عنوان گروه شاهد (30 نفر) در نظر گرفته شد. شركت كنندگان قبل و 2 ماه پس از انجام مداخله آموزشي با تكميل پرسشنامه مورد بررسي قرار گرفتند. پس از انجام ارزشيابي تشخيصي، مداخله آموزشي بر اساس مدل اعتقادبهداشتي در زمينه آگاهي از بهداشت دهان و دندان و نحوه استفاده از مسواك در بين دانش آموزان صورت گرفت. استراتژي اصلي ارتباطي بكار رفته در پژوهش استفاده از گروه همسالان بود. يافته ها:نتايج بدست آمده نشان مي دهد كه بعد از انجام مداخله آموزشي گروه كودك به كودك اختلاف معني داري در زمينه نمره آگاهي (726/0= P)، حساسيت درك شده (785/0 = P)، منافع در ك شده (898/0= P)، موانع درك شده (95/0= P-)وراهنماي عمل (95/0= P) با گروه مربي به كودك ندارد. اما در زمينه شدت درك شده (002/0=P)و بهبود عملكرد(افزايش استفاده ازمسواك) (007/0=P)بهتر عمل نموده است. نتيجه گيري:نتايج اين پژوهش نشان مي دهدكه در زمينه ارتقا بهداشت دهان و دندان و افزايش استفاده از مسواك، گروه كودك به كودك با عملكردي نزديك به گروه مربي به كودك موفقيت چشمگيري داشته است بنا بر اين با توجه به توان بالقوه دانش آموزان در آموزش همسالان، استفاده از رويكرد آموزشي كودك به كودك در برنامه هاي آموزش بهداشت توصيه مي شود.

Background: Dental health problem among elementary students is a social and health problem which results in un-recoverable social, economical, cultural and health effects. This research is aimed to improve oral health among elementary students in Sanandaj city through theory of health belief model (HBM) and peer education approach. Method:This is a quasi-experimental research whichstarted byselecting three primary schools randomly. Peer education was assigned to educate the first group (n=30) and the second group was educated by trainer group (n=30) and the third was a control group (n=30). For each group, two questionnaires were completed before and two month after implementing education .The educational programs were based on (HBM) and were about knowledge on oral health and the importance of dental health problem and the way we can improve it. This program was carried out based on child to child approach and was a peer education program. Results: There were no statistical significant differences for mean score of knowledge (P= 0.726), perceived susceptibility(P= 0.758), perceived benefits (P = 0.898), perceived barriers (P= 0.950) and Cues to action(P= 0.950) among child to child group and trainer group. But Therewas a better practice of a child to child group in perceived severity (P= 0.002) and increasing use of toothbrush(P= 0.007) among students. Conclusion: The final statistical analyses showed that in improving oral health anduse of toothbrush, which was the main goal of the research, peer education group was more than effective trainer education, However in many parts of health belief model there were no statistical significant differences between child to child and trainer group. So it is recommended to use child to child approach for many health educational programs.