ارزشيابي اثر بخشي دوره هاي آموزش بهداشت اصناف كشور مبتني بر مدل كرك پاتريك

Evaluation of Effectiveness Guilds Health Education Courses Based on Kirkpatrick Model

مقدمه: با توجه به اهميت بهداشت و سلامت جامعه و انتقال و شيوع بسياري از بيماري‌ها از راه هاي مختلف از جمله دست اندركاران تهيه، توليد و توزيع مواد غذايي و با توجه به برگزاري دوره هاي آموزش بهداشت اصناف طي دوازده سال گذشته در كشور و اهميت ارزشيابي آن و اينكه مدل كرك پاتريك يكي از مهم‌ترين مدل ها براي ارزشيابي دوره هاي آموزشي مي باشد لذا اين مطالعه با هدف تعيين ميزان اثر بخشي دوره هاي آموزش بهداشت اصناف كشور مبتني بر مدل كرك پاتريك انجام گرفت. روش بررسي: مطالعه‌ توصيفي حاضر از نوع مقطعي بود و در ميان 900 نفر از كسبه داراي گواهينامه بهداشت اصناف انجام گرفت. نمونه ها به صورت تصادفي از پانزده استان انتخاب شدند و مورد مصاحبه قرار گرفتند. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه مبتني بر مدل كرك پاتريك شامل: اطلاعات زمينه اي و جمعيت شناختي با هشت سوال، 35 سوال آگاهي، 5 گويه نگرش در خصوص اهميت برگزاري و گذراندن دوره هاي آموزش بهداشت اصناف، 21 سوال عملكرد برحسب تعدادي از ماده هاي فرم آيين نامه مقررات بهداشتي اصناف و ده گويه رضايتمندي از نحوه برگزاري كلاس‌ها بود. داده‌ها توسط SPSS ويرايش هجدهم و با كمك آمار توصيفي و تحليلي 05/0 مورد آزمون قرار گرفتند. يافته‌ها: ميانگين سن شركت كنندگان 55/13±03/36 سال بود. حداكثر امتياز كسب شده و بالاترين فراواني شركت كنندگان در هر سطح ارزشي سازه ها به ترتيب؛ آگاهي (باز پاسخ) 18/67 درصد و 7/59 (خوب) درصد، آگاهي (چند گزينه اي) 77/62 و 8/64 (متوسط) درصد، مجموع آگاهي 02/61 و 8/68 (متوسط) درصد، رضايتمندي 62/58 و 3/49 (خوب) درصد، نگرش 5/67 و 3/57 (متوسط) درصد و عملكرد 80/74 و 1/75 (خوب) درصد بود. افزايش ميزان نگرش باعث افزايش معنادار همه متغير هاي، آگاهي، رضايتمندي، رفتار، تعداد كلاس هاي شركت شده، سن و سابقه كار شده بود. نتيجه گيري: با توجه به مدل ارزشيابي كرك پاتريك ميزان اثر بخشي دوره هاي آموزشي صورت گرفته در هر يك از حيطه ها در سطح «متوسط» و «خوب» قرار گرفته است و همچنان لزوم ارتقا سطح فرآيند آموزش و يادگيري در هر يك از سطوح آموزشي ضروري به نظر مي رسد.

Background: Considering the importance of health community, transmission and prevalence of disease in different ways such as those involved in the procurement, production and distribution of food and according to the holding courses on guilds health education during the last 12 years in the country and because the Kirkpatrick evaluation model is an important model for determining the value of training, this study was performed with aim to determine effectiveness of guilds health education courses based on Kirkpatrick model. Methods: This is a descriptive cross-sectional study performed on 900 workers of the guilds that had certificate of health guilds institute. Samples were identified, selected, and interviewed by available randomized methods of the fifteen provinces in the country. Data collection tool was a questionnaire based on Kirkpatrick model. It consisted eight questions for background and demographic variables, 35 questions on knowledge, five items on attitude specifically about the importance and necessity of holding the guilds educational courses, 21 questions on practice based on a number of Provisions Forms of Guilds bylaw and 10 items on satisfaction. Data were then analyzed by SPSS-18 and through descriptive statistics and analytical tests, Pearson correlation coefficient was set at ?=0.05. Results: Mean age of the participants was 55.13±36.3 years. Total score and maximum frequency of participants in each level respectively were: Knowledge (open response) 67.18 & 59.7 (good) percent, Knowledge (Multiple Choice) 77.62 & 64.8 (average) percent, total Knowledge 61.02 & 68.8 (average) percent, satisfaction 58.62 & 49.3 (good) percent, Attitude 67.5 & 57.3 (average) percent and practice 74.80 & 75.1 (good) percent. By increase in attitude, all variables had significantly increased: knowledge, satisfaction, behavior, numbers of class participation, age and work experience. Conclusion: According to Kirkpatrick model, effectiveness of health education in each level of training courses has shown to be "average" and "good" thus requiring the necessity of teaching and learning process promotion at each educational level.