ارزيابي تاثير مواد آلي بر توابع نمره دهي كيفيت خاك

Evaluating The Effect of Organic Matter on Soil Quality Score Functions

كيفيت خاك اهميت زيادي در ارزيابي وضعيت حاصلخيزي و فيزيكي خاك دارد و در تعيين آن بايد ويژگي هاي فيزيكي، حاصلخيزي و شيميايي خاك لحاظ شود. اين پژوهش به منظور بررسي تاثير مواد آلي بر مقادير كمي كيفيت خاك انجام شد. بدين منظور سه سطح (15، 30 و 60 تن در هكتار) از تركيبات مختلف ماده آلي شامل كمپوست زباله شهري، لجن فاضلاب، كود گاوي، كاه و كلش گندم به همراه تيمار شاهد در سه تكرار به خاك لومي اضافه شدند و به مدت شش ماه در 70 درصد رطوبت ظرفيت زارعي در گلخانه نگهداري شدند. سپس كيفيت خاك با استفاده از 14 شاخص فيزيكي و شيميايي و بر اساس تابع نمره دهي غيرخطي تعيين شد. نتايج نشان داد كه نمره ي تيمار شاهد 7/52 بود و كيفيت خاك در كلاس 4 يعني پايين قرار داشت. افزودن مواد آلي مختلف، سبب بهبود كيفيت خاك شد و كلاس كيفيت خاك بين يك تا دو درجه ارتقا يافت. در بين تيمارهاي مورد بررسي بيشترين ميزان در بهبود كيفيت خاك در نتيجه ي افزودن 60 تن در هكتار لجن فاضلاب و سطوح 30 و 60 تن در هكتار كمپوست به دست آمد. افزودن ساير تيمارهاي مواد آلي نيز باعث افزايش مقادير كمي كيفيت خاك نسبت به شاهد و ارتقا كلاس كيفيت خاك به ميزان يك درجه شد. در بين شاخص هاي مورد بررسي، عناصر كم مصرف آهن، منگنز، روي، تخلخل تهويه اي و ميانگين وزني قطر خاكدانه ها از مهم ترين عوامل تضعيف كننده كيفيت خاك در تيمار شاهد بودند، كه افزودن كمپوست و لجن فاضلاب سبب افزايش مقادير و نمره ي آن ها شد.

Soil quality is important for evaluating the soil fertility and physical condition. Soil physical, fertility and chemical indicators should be regarded for determining the soil quality. This research was conducted to study the effect of organic matter on quantitative value of soil quality. Three levels (15, 30, and 60 ton/ha) of different organic compounds including municipal waste compost, sewage sludge, cattle manure, and wheat straw together with control treatment in three replications were applied to a loamy soil. The treated soils were kept for 6 months at 70% of field capacity moisture in greenhouse conditions. Then, soil quality was determined based on non-linear score function using 14 physical and chemical indicators. The results showed that the score of control treatment was 52.7 belonging to class 4, i.e. low quality. Addition of different organic matter improved the soil quality score and soil quality class increased one to 2 degrees. Among the studied treatments, the highest score of soil quality was obtained in 60 ton/ha sewage sludge and 30 and 60 ton/ha compost. Also, the addition of other organic treatments increased the quantitative soil quality score in relation to control, and soil quality class increased one degree. Among the studied indicators, iron (Fe), manganese (Mn), zinc (Zn) micro-nutrients, aeration porosity (AC), and mean weight diameter of aggregates (MWD) were the important limiting indictors in degrading the soil quality in control treatment, and applying the compost and sewage sludge increased their amounts and scores.