اثر ريزوباكتر هاي محرك رشد گياه و مقادير مختلف كمپوست قارچ بر عملكرد گل و خصوصيات بنه ي زعفران (Crocus sativus L.) در يك سيستم زراعي ارگانيك

Effect of Different Levels of Biological Fertilizers and Mushroom Compost on Flower Yield and Characteristics of Saffron Corms (Crocus sativus L.) in an Organic Farming System

در سال هاي اخير استفاده از اصلاح كننده هاي آلي و بيولوژيك به منظور جايگزيني بوم سازگار براي كودهاي شيميايي بيشتر مورد توجه قرار گرفته اند. به منظور بررسي اثر كودهاي بيولوژيك و سطوح مختلف كمپوست قارچ بر عملكرد گل و ويژگي هاي بنه ي زعفران (Crocus sativus L.)، آزمايشي در سال هاي زراعي 91-1388 در مزرعه ي تحقيقاتي دانشكده ي كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد، به‌صورت كرت‌هاي خرد‌ شده در قالب طرح پايه‌ي بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. ريزوباكترهاي محرك رشد گياه (كاربرد و عدم كاربرد نيتروكسين) و سطوح مختلف كمپوست قارچ مصرف شده (صفر، 20، 40، 60، 80، 100 تن در هكتار) به ترتيب به عنوان فاكتور اصلي و فرعي مدنظر قرار گرفتند. به طور كلي نتايج آزمايش نشان داد كه نيتروكسين داراي اثر مثبت بر روي تمامي صفات مورد مطالعه بود، به عنوان مثال در شرايط كاربرد نيتروكسين تعداد جوانه در هر بنه 12 درصد نسبت به شاهد افزايش يافت. بر اساس نتايج آزمايش، هر يك از سطوح 20، 60، 80 و 100 تن در هكتار كمپوست قارچ به ترتيب باعث افزايش 48، 24، 30 و 29 درصدي وزن كل بنه ها بدون فلس در مقايسه با شاهد شدند. اثر متقابل ريزوباكترهاي محرك رشد گياه و سطوح مختلف كمپوست قارچ به طور معني داري بر عملكرد گل تاثير داشت، به طوري كه در شرايط كاربرد و عدم كاربرد نيتروكسين به ترتيب سطوح 60 و 100 تن در هكتار كمپوست قارچ نسبت به ساير تيمارها برتري داشتند. با توجه به نتايج آزمايش، از نظر عملكرد كلاله، كاربرد نيتروكسين كارايي هر يك از سطوح 40، 60 و 80 تن در هكتار كمپوست قارچ را به ترتيب 77، 66 و 30 درصد در مقايسه با سطوح مشابه در شرايط عدم كاربرد نيتروكسين افزايش داد. به طور كلي با توجه به يافته هاي اين پژوهش، به نظر مي رسد با استفاده از كودهاي بيولوژيك و مقادير مناسب كمپوست قارچ مي توان ضمن حفظ پايداري كشت بوم ها، خصوصيات كمي و كيفي زعفران را بهبود بخشيد.

In recent years the use of organic and biological modifier as an environmental friendly replacement for chemical fertilizers has been used more. In order to study the effect of different levels of biological fertilizers and mushroom compost on flower yield and characteristics of saffron corms (Crocus sativus L.), a split plot experiment based on RCBD design with three replications was conducted in 2009-2011 growing season in research farm of Ferdowsi University of Mashhad, Iran. Plant growth promoting rhizobacteria (use and non-use of Nitroxin) and spent mushroom compost levels (SMC) (0, 20, 40, 60, 80, 100 t ha-1) were considered as the main and sub factors. The results showed that Nitroxin had positive effect on all studied traits, for example the use of Nitroxin increased number of buds per corm by 12 percent compared to the control. Based on the results, levels of 20, 60, 80 and 100 t ha-1 of mashroom compost increased the total weight of corm without scale by 48, 24, 30 and 29 percent respectively compared to the control. Interaction effect of plant growth promoting rhizobacteria and different levels mushroom compost was significant on flower yield, so that in condition of use and non-use of Nitroxin, levels of 60 and 100 t ha-1 mashroom compost were better than other treatments. According to the results, Nitroxin in combine with 40, 60 and 80 t ha-1 mushroom compost increased stigma yield 77, 66 and 30 percent, compared to the same levels in condition of non-use of Nitroxin. In general, the results showed that it seems use of biological fertilizers and appropriate amount of mushroom compost in addition to the maintaining stability of agroecosystems, can improve quantitative and qualitative characteristics of saffron.