واكنش ژنوتيپ‌هاي نخود دسي و كابلي در برابر نژادهاي 3 و 6 قارچ عامل بيماري برق‌زدگي Ascochyta rabiei Ascochyta rabiei

Reaction of Desi and Kaboli Chickpea Genotypes to Race 3 and 6 of Ascochyta rabiei

بيماري برق‌ز‌دگي كه به وسيله قارچ Ascochyta rabiei ايجاد مي‌شود، يكي از مهمترين عوامل محدود كننده كشت و توليد نخود در بيشتر مناطق دنيا و از جمله ايران بشمار مي‌رود. شناسايي منابع ژنتيكي مقاومت در ژرم پلاسم نخود، در برابر نژادها و پاتوتيپ‌هاي عامل بيماري برق‌زدگي در طراحي برنامه‌هاي اصلاحي بسيار ضروري است .براي اين منظور عكس‌العمل شش ژنوتيپ منتخب از كلكسيون نخود كشور در برابر نژادهاي 3 و 6 قارچ عامل بيماري برق‌زدگي بررسي شد. ارزيابي فنوتيپي مقاومت اين ژنوتيپ‌ها نشان داد كه ميزان مقاومت ژنوتيپ‌ها در برابر نژاد 3 بطور معني‌داري بيشتر از مقاومت آن‌ها در برابر نژاد 6 بود به طوري كه ژنوتيپ‌هاي Kc-218848 و Kc-218740 در مقايسه با ژنوتيپ‌هاي ديگر جز گروه مقاوم تشخيص داده شدند در حالي كه همه ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي در مقابل نژاد 6 قارچ همانند شاهد حساس، حساسيت نشان دادند. مقايسه روند توسعه بيماري در ژنوتيپ‌ها نيز نشانگر وجود تفاوت معني‌داري بين آنها در واكنش به هردو نژاد قارچ بود. تجزيه خوشه‌اي روند توسعه بيماري در طي چهار هفته متوالي پس از آلودگي با نژاد 3، ارقام مورد بررسي را به دو گروه متمايز تقسيم نمود. ژنوتيپ‌هاي بانك ژن گياهي ملي ايران شامل Kc-218848 و Kc-218740 در يك گروه مقاوم و ژنوتيپ‌هاي مشهد شامل MCC-496، MCC-54، MCC-311 و MCC-133 در يك گروه جداگانه نسبتا حساس قرار گرفتند. بر اساس اين نتايج امكان اصلاح ارقام نخود مقاوم براي استفاده در مناطق آلوده به نژاد 3 قارچ وجود دارد.

The fungal disease, Ascochyta blight, caused by Ascochyta rabiei is a major yield limiting factor of chickpea (Cicer arietinum L.) in many countries, including Iran. Identification of resistance sources against races or pathotypes of the fungus causing this disease is required for breeding resistant chickpea cultivars. Reaction of six selected genotypes of Iranian chickpea collection was evaluated against race 3 and 6 of the pathogen. The phenotypic evaluation of genotypes for their reactions against race 3 and 6 of the pathogen showed a varying degree of resistance against race 3. Genotypes Kc-218848 and Kc-218740 were identified as relatively resistant, while none of the genotypes were resistant against race 6 of the pathogen. The comparison of trends of disease development against the two races also showed that genotypes were significantly different for their reaction to this disease. The trend of disease development against race 3 was much slower compared to race 6. The cluster analysis of trend of disease development among genotypes during four sequential weeks after inoculation with race 3, divided the genotypes into two distinct groups. Resistant genotypes Kc-218848 and Kc-218740 were classified in one group and genotypes considered relatively susceptible including MCC-496, MCC-54, MCC-311 and MCC-133 were grouped separately in another cluster. These results suggested that development of Ascochyta blight chickpea cultivars for regions dominated by race 3 of Ascochyta rabiei is feasible.