ارزيابي تحمل خشكي لاين هاي اينبرد نوتركيب گندم نان

Evaluation of Drought Tolerance of Bread Wheat Recombinant Inbred Lines

به منظور ارزيابي واكنش لاين‌هاي اينبرد نوتركيب گندم نان در شرايط كمبود آب، آزمايشي به صورت طرح كرت‌هاي خرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1388 در ايستگاه كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز اجرا شد. فاكتور اصلي شامل سه سطح آبياري (80، 120 و 160 ميلي‌متر تبخير از تشتك كلاس A) و فاكتور فرعي شامل هشت لاين اينبرد نوتركيب به همراه دو والد (روشن و سوپرهد) بودند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس داده ها، نشان از وجود اختلاف معني دار بين سطوح مختلف آبياري و نيز لاين هاي مورد مطالعه از نظر عملكرد دانه داشت. در حالي كه بين دو عامل مورد ارزيابي اثر متقابلي مشاهده نگرديد. در ارزيابي لاين‌ها بر اساس معيارهاي مقاومت به خشكي، از نظر شاخص هايSSI وTOL در تنش كم آبي با120 ميلي متر تبخير، لاين هاي 1، 7، 41 و رقم روشن و در تنش كم آبي با 160 ميلي متر تبخير، لاين هاي 7 و 19 لاين هاي متحمل بودند. در حالي كه در هر دو شرايط تنش از نظر شاخص هايSTI ، MP و GMP لاين هاي 37، 38 و رقم روشن به عنوان لاين هاي متحمل به كم آبي شناسايي شدند. گروه‌بندي لاين‌ها با استفاده از تجزيه خوشه اي بر اساس عملكرد دانه و نيز معيارهاي مقاومت به خشكي، لاين‌هاي 1، 30، 32، 37، 38، 41 و رقم روشن را در سطح آبياري با 120 ميلي‌متر تبخير و لاين‌هاي 30، 37، 38 و رقم روشن را در سطح آبياري با 160 ميلي‌متر تبخير از نظر تحمل به خشكي، در كلاس برتر قرار داد.

To evaluate response of bread wheat recombinant inbred lines to water deficit, a split plot experiment arranged in randomized complete block design (CRBD) was conducted using eight recombinant inbred lines and their parental cultivars (Roshan and Super Head) with three replications under three irrigation levels (80, 120 and 160 mm evaporation from class A pan) at the Agriculture Research Station of Islamic Azad University, Tabriz Branch during 2009. The results of analysis of variance data collected revealed significant difference among lines and irrigation levels for grain yield. While line × irrigation level interaction was non significant for grain yield. Based on SSI and TOL, drought tolerance indices lines number 1, 7, 41 and Roshan cultivar under 120 mm evaporation, and lines number 7 and 19 under 160 mm evaporation were the tolerant lines. Under both stress conditions according to STI, MP and GMP indices, lines number 37, 38 and Roshan cultivar were recognized as the tolerant lines to water deficiet. Cluster analyses based on grain yield and drought tolerance indices recognized the lines number 1, 30, 32, 37, 38, 41 and Roshan cultivar under 120 mm and lines number 30, 37 and 38 and Roshan under 160 mm evaporation as the most drought tolerants and higher producers.