تنوع ژنتيكي در گونهDC. Onobrychis michauxiiبا استفاده از صفات مورفولوژيكي

Genetic Diversity of Onobrychis michauxii DC. Using Morphological Traits

جنس اسپرس (Onobrychis) در ايران داراي بيش از 69 گونه يك ساله و چند ساله است. گونه Onobrychis michauxii متعلق به بخش Hymenobrychis از زير جنس اسپرس، گياهي چندساله، علوفه‌اي و مرتعي است و در نيمه شمالي كشور پراكنش وسيعي دارد. در اين تحقيق 44 جمعيت از مناطق مختلف كشور جمع‌آوري و در سال 1390 در موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اختلاف معني‌داري بين جمعيت‌ها از نظر كليه صفات مورد مطالعه به جز صفات طول لوله كاسه گل، عرض بال و طول نيام وجود دارد كه بيانگر وجود تنوع ژنتيكي بين جمعيت‌هاي مورد مطالعه بود. در بين صفات مورد ارزيابي، نسبت دندانه به لوله گل با 32/1 درصد، كمترين و طول بال با 42/25 درصد، بيشترين ضريب تغييرات را داشتند. در ميان صفات كيفي نيز براساس شاخص نسبي شانون حداكثر تنوع در صفت رنگ گل و حداقل آن در صفت تراكم گل‌آذين مشاهده شد. نتايج حاصل از ضرايب همبستگي مشخص كرد كه طول ناو همبستگي مثبت و معني‌داري با طول درفش دارد. تجزيه خوشه‌اي به روش حداقل واريانس وارد (Ward) جمعيت‌هاي مورد مطالعه را بر اساس صفات كمي در دو گروه طبقه‌بندي كرد. بر اساس نتايج اين تحقيق مي‌توان با انتخاب جمعيت اهر (آذربايجان شرقي) به عنوان نماينده گروه اول و جمعيت تركمانچاي (آذربايجان شرقي) به عنوان نماينده گروه دوم و انجام دورگ‌گيري بين آن‌ها باعث ايجاد حداكثر تنوع ژنتيكي در صفات مورد نظر شد.

Onobrychis genus has more than 69 annual and perennial species in Iran. Onobrychis michauxii is a perennial plant and belongs to Hymenobrychis section of Onobrychis subgenus. In this research 44 populations of sainfoin collected from different locations of Iran were evaluated at Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran, using a randomized complete block design with three replications. Analysis of variance on morphological traits data showed significant differences for all traits except calyx tube length, wing width and pod length indicating high genetic diversity among the populations. The highest variation was observed in the flower tube to teeth ratio, while wing length had the lowest variation among the quantitative traits. Using the Shannon index in qualitative traits, flower color and density of florescence had the highest and least diversity respectively. Length of keel showed positive and significant correlation with length of standard. Cluster analysis based on Ward method divided populations into two groups In the light of the results of present study, selection and cross between individuals of Ahar population as the representative of group 1 and Torkamanchay population from group 2 (both from East Azarbaijan) can provide maximum genetic diversity.