تنوع ژنتيكي ژنوتيپ‌هاي كاهوي ايراني بر اساس نشانگرهاي RAPD

Genetic Diversity of Iranian Lettuce Genotypes Based on RAPD Markers

شناسايي ويژگي‌ها و پتانسيل ژنتيكي ژرم‌پلاسم كاهو در ايران و امكان استفاده از آن‌ها در ايجاد ارقام از اهداف مهم به‌نژادي اين محصول است. در اين آزمايش 42 ژنوتيپ كاهوي ايراني از مناطق مختلف كشور همراه با يك رقم خارجي با استفاده از هفده آغازگر تصادفي RAPD در واكنش زنجيره‌اي پلي‌مراز در آزمايشگاه سبزي و صيفي موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر مورد ارزيابي قرار گرفتند. تجزيه‌هاي آماري شامل تجزيه به مولفه‌هاي اصلي، تجزيه خوشه‌اي با استفاده از الگوريتم UPGMA به منظور تعيين كارآيي نشانگرها محتوي اطلاعات چند شكلي، شاخص نشانگري، نسبت چندگانه موثر و قدرت تفكيك انجام شد. آغازگرها در مجموع 807 باند چند شكل توليد كردند كه بيشترين تعداد مربوط به آغازگر P9 با 78 باند و كمترين آن آغازگر P6 با 15 باند بود. دامنه اندازه باندهاي توليد شده در آغازگرها بين 280 تا 3000 جفت باز متغير بود. در محاسبه ضرايب تشابه به روش جاكارد، ضرايب تشابه از صفر تا 324/0 متغير بود. بيشترين تشابه به ترتيب، بين ژنوتيپ بابل و لاين11 مازندران (324/0)، لاين‌هاي 19 و 23 مازندران (0/314) و ژنوتيپ كرج و سفيد نيشابور (0/300) به دست آمد. تجزيه خوشه‌اي داده‌هاي مولكولي توانست ژنوتيپ‌ها را در سطح تشابه 25/0 مطابق با صفات مورفولوژيك به چهار گروه تقسيم‌ندي كند. نتايج نشان داد ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي از تنوع بالايي برخوردار بودند و استفاده از نشانگرهاي RAPD براي گروه‌بندي كاهوهاي بومي ايران روش مفيد و موثري است.

Evaluation of the genetic potential of lettuce germplasm by classical methods or using molecular markers is crucial in breeding programs and introduction of new cultivars. Assessment of genetic diversity of Iranian lettuce genotypes collected from different provinces was conducted in laboratory at Seed and Plant Improvement Institute, Karaj. Forty two genotypes of Iranian lettuce with a foreign cultivar were evaluated using 17 RAPD primers. Primers produced total of 807 polymorphic bands. The highest number of polymorphic bands (78 bands) was produced by primer P9 and the lowest number (15 bands) by P6. The size of produced bands of primers varied from 280 to 3000 bp. Jaccard similarity coefficients was calculated for 43 genotypes, that varied from 0 to 0.324. The highest similarity was observed between genotypes no. 13 and 14 (0.324), no. 19 and 20 (0.314) and no. 7and 8 (0.300). Cluster analysis of molecular data, at the similarity level variation 0.25 clustered Iranian lettuces into four groups. Generally, the results of this experiment showed a high genetic diversity in Iranian lettuce genotypes and revealed that RAPD is a useful and effective technique for classification of Iranian lettuces. .