تنوع بيماري‌زايي جدايه‌هاي Macrophomina phaseolina و مقاومت ژنوتيپ‌هاي سويا نسبت به اين قارچ در شرايط درون شيشه اي و گلخانه

Pathogenic Variation of Macrophomina phaseolina Isolates and Resistance of Soybean Genotypes to the Fungus In vitro and Greenhouse Conditions

بيماري پوسيدگي ذغالي سوياكه توسط قارچ Macrophomina phaseolina (Tassi) Goidايجاد مي‌شود، يكي از بيماري‌هاي مهم سويا در ايران است. براي شناسايي ژنوتيپ‌هاي مقاوم به بيمارگر جدايه‌هايي با بيماريزايي بالا و روش‌هاي مطمين ارزيابي مقاومت لازم است. در اين تحقيق بيماري‌زايي 32 جدايه عامل اين بيماري در شرايط درون شيشه‌اي مورد بررسي قرار گرفت و جدايه So. 3 به عنوان بيماري‌زاترين جدايه شناخته شد. مقاومت هفت ژنوتيپ سويا نسبت به جدايه انتخاب شده در شرايط درون شيشه‌اي و گلخانه و به دو روش آلوده‌سازي متفاوت برش ساقه و ايجاد زخم ارزيابي شد. ژنوتيپ‌هاي سويا، در هر دو روش از نظر شاخص بيماري‌زايي اختلاف معني‌داري در سطح 1% نشان دادند. در هر دو روش، ارقام هاچستون، ساري، هميلتون و كتول در مقايسه با ساير ارقام آلودگي كمتري نشان دادند. ژنوتيپ هاچستون با كمترين شاخص بيماري‌زايي در مرحله گياهچه‌اي، به عنوان مقاوم‌ترين ژنوتيپ به بيمارگر شناسايي شد. ژنوتيپ‌هاي L.17 و ويليامز هم با بالاترين ميزان آلودگي به عنوان حساس‌ترين ژنوتيپ‌ها ارزيابي شدند.

Charcoal rot caused by Macrophomina phaseolina is an important disease of soybean in Iran. Effective and reliable techniques are needed to select aggressive isolate of the pathogen and evaluate resistance of soybean genotypes to the pathogen. In the present study, 32 isolates of the pathogen from different oilseed crops were examined in vitro, and So.3 was selected as the most aggressive isolate for resistance evaluation. Resistance of seven soybean genotypes was then evaluated in vitro and greenhouse conditions using toothpick and stem cut inoculation methods. Genotypes differed significantly for pathogenicity index in both inoculation methods. Genotypes Hatcheston, Sari, Hamilton and Katol had lower pathogenicity index compared to the other genotypes. Hacheston with the lowest infection at seedling stage, and L.17 and Williams with the highest infection, were evaluated as the most resistant and susceptible genotypes, respectively.