مطالعه تبارشناسي داده‌هاي ريخت‌شناختي و ارزيابي روند تكاملي اين صفات در جنس كماي (Ferula L.) ايران

Cladistical study and assessment of evolutionary process based on morphological data in genus of Ferula L. in Iran

جنس كما (Ferula L.) متعلق به تيره‌ چتريان (Apiaceae)، قبيله Scandiceae شامل حدود 170- 187 گونه است. در اين مطالعه، وضعيت فيلوژني اين جنس در ايران و در مفهوم وسيع با استفاده از تحليل كلاديستيك (تبارشناسي) داده‌هاي ريخت‌شناختي كدبندي شده و به روش تحليل امساكي (Maximum Parsimony) و با استفاده از نرم‌افزار Win-PAUP* نسخه 4.0b10 بررسي شد. به‌علاوه، روند تكاملي 33 صفت ريخت‌شناختي اين جنس با استفاده از برنامه MacClade 3.01 Macintosh OS مطالعه شد. نتايج ما تك نيايي بودن جنس كماي ايران را نشان داد. مقايسه و ارزيابي درخت اجماع داده‌هاي مولكولي و ريخت‌شناختي نشان داد كه دو گونه از جنس Leutea در ايران بايستي به جنس كما منتقل گردند و بر اين اساس دو تركيب جديد به گونه‌هاي كماي ايران اضافه شد. اگر چه جنس Dorema نيز در شاخه كما قرار گرفت اما انتقال قطعي آن نياز به بررسي‌هاي بيشتر دارد. همچنين، دو تركيب جديد Ferula nematoloba (Rech. f.) Kanani وFerula avicennia (Mozaff.) Kanani به گونه‌هاي كماي ايران اضافه شد.

The genus Ferula L. belongs to Apiaceae family and tribe Scandiceae with Persian name Koma, Barijeh and Anghouzeh consisting of about 170-187 species worldwide. This genus is the largest member of Apiaceae in Asia and ranks third place in the world. In this study, for the first time, phylogenetical position of the genus of Iranian Ferula s. l. were investigated through cladistics analyses of morphological data based on maximum parsimony method by Win-PAUP* 4.0b10 software. In addition, evolutionary process of the 33 morphological characters of this genus was examined by MacClade 3.01 Macintosh OS program. Most of the investigated species were collected and determined from wild habitats. Comparison and evaluation of consensus tree of molecular and morphological data showed that 2 species of Iranian Leutea Genus must be transferred to Ferula genus. Although Dorema genus was placed in Ferula clade, verified transfer to Ferula needs more investigations. Also, according to this two comb nova. Ferula nematoloba (Rech. f.) Kanani and Ferula avicennia (Mozaff.) Kanani were added to Iranian Ferula.