فون سوسماران شهرستان سبزوار با تاكيد بر گونه‌هاي هم‌زيستگاه به همراه ارايه چارچوبي براي تهيه نقشه‌هاي پراكنش خزندگان ايران

Lizardʹs fauna of the Sabzevar with particular emphasis on the syntopic lizard and presentation of a framework for reptile distribution of Iran

مطالعه خزندگان و اتخاذ تدابيري براي حفاظت از آنها از اولويت‌هاي حفظ تنوع زيستي هر كشوري محسوب مي‌شود. شهرستان سبزوار در غرب استان خراسان رضوي داراي غناي بالايي از مهرداران است. مطالعه حاضر، با هدف بررسي فون سوسماران شهرستان سبزوار با تاكيد ويژه بر گونه‌هاي هم‌زيستگاه به مدت سه سال (1388 تا 1390) انجام شده است. نتايج نشان داد كه 21 گونه سوسمار متعلق به 13 جنس و 5 خانواده در اين شهرستان زيست مي‌نمايد. مطالعه گونه‌هاي هم‌زيستگاه نشان داد كه گونه Trapelus agilis با 18 گونه هم‌زيستگاه است و از اين نظر بيشترين گونه‌هاي هم‌زيستگاه را در منطقه داراست. همچنين، ارتباط فون سوسماران سبزوار كه در منطقه فيزيوژيوگرافيك فلات مركزي قرار دارد با ديگر مناطق فيزيوژيوگرافيك سوسماران ايران بررسي شد. نتايج نشان داد سبزوار در سطح گونه بيشترين اشتراك را با دشت تركمن دارد. تعداد اين گونه‌هاي مشترك 13 عدد است. به دليل ناقص بودن نقشه پراكنش خزندگان ايران و ضرورت ثبت مدوّن اطلاعات پراكنش خزندگان در تحقيق حاضر نقشه شبكه‌بندي شده 25×25 كيلومتر ايران به عنوان نقشه پايه براي ثبت نقاط پراكنش خزندگان ايران پيشنهاد مي‌شود.

Sabzevar is one of the most biologically diverse regions in northeast Iran, with the area of 19500 km2 and an elevational of 950-2977 m. During a long term study of lizards in this area which lasted 3 years, 21 species and subspecies of lizards belonging to 13 genera and 5 families were collected, recognized and reported. The families Anguidae, Eublepharidae and Uromastycidae were not represented in the area. The genus Eremias with 6 species was the most diverse genus in Sabzevar district. More emphasis was given to the syntopic reptiles. This showed that Trapelus agailis with having 18 syntopic species and Cyrtopodion caspium with no syntopic species were in the extreme sides. Due to our little knowledge on the distribution of reptiles in Iran, we designed a framework for providing a reptileʹs distribution map in Iran.