بررسي دامنه پراكنش، تراكم و زيست‌شناسي زادآوري قرقاول بال نقره‌اي (Phasianus colchicus principalis, Sclater, 1885) در شمال‌شرق ايران

Distribution, density and biological breeding of white wing pheasant )Phasianus colchicus principalis, Sclater, 1885) in Northeast of Iran

قرقاول معمولي (Phasianus colchicus, Linnaeus, 1758) گونه بومي ناحيه جغرافيايي اروپا-آسياست. زيرگونه قرقاول بال نقره‌اي (P. c. principalis) در تركمنستان و شمال افغانستان تا اراضي مجاور رودخانه هريرود در شمال‌شرق ايران حضور دارد. پژوهش حاضر، نخستين تلاش در جهت تعيين دامنه پراكنش و ميزان تراكم جمعيت‌هاي قرقاول بال نقره‌اي و شناخت زيست‌شناسي زادآوري آن در شمال‌شرق ايران است. به منظور مطالعه تراكم و پراكنش قرقاول بال نقره‌اي در دو شهرستان سرخس و درگز، 36 ايستگاه تعيين شد. بررسي رفتار زادآوري اين زيرگونه شامل فرآيند تخم‌گذاري، تفريخ و تغذيه جوجه‌ها، با نصب دوربين و انجام فيلم‌برداري در 10 ايستگاه كه در آن 14 آشيانه فعال پيدا شد، انجام گرديد. بر اساس اين مطالعه، شكل آشيانه ساده، تاريخ آغاز جوجه‌آوري در 5±21 فروردين‌ماه، خروج جوجه‌ها از تخم در 5±18 ارديبهشت‌ماه و ميزان مشاركت والد نر در پرورش جوجه‌ها اندك است. طول دوره تفريخ تخم‌ها در طبيعت 1±24 روز است. مقايسه ريخت‌سنجي تخم‌ها (طول و عرض)، ابعاد آشيانه و تعداد تخم در آشيانه به تفكيك در 10 ايستگاه، بيانگر اختلاف معني‌دار در جمعيت‌هاي مورد مطالعه است (P < 0.05, ANOVA)؛ به طوري كه تحليل مميزي و دارنگاره حاصل از صفات ريخت‌سنجي تخم‌ها، جدايي جمعيت‌ها را تاييد مي‌كند. علاوه بر اين، مقايسه ريخت‌سنجي تخم‌ها نشان‌دهنده تفاوت معني‌دار طول تخم در حالت اسارت نسبت به طبيعت است (P < 0.05).

Abstract Common pheasant (Phasianus colchicus, Linnaeus, 1758) is an endemic naturally distributed in the Palearctic regions. White wing pheasant (P. c. principalis) is distributed from Turkmenistan and north of Afghanistan along to Harir-Rud river in northeast of Iran. This study was the first attempt to determine the geographical range, density and breeding biology of white wing pheasant populations in northeast of Iran. To do so, 36 stations were defined in the breeding range of the species in two cities, namely Sarakhs and Dargaz in northeast of Iran. The breeding behaviors including egg lying, hatching and feeding behavior of chicksʹ were monitored and photographed using camera traps in 14 active nests in 10 stations. Collected data showed that white wing pheasant had a simple nest shape; breeding season started in early April; hatching began end of May and lasted 24±1 days (based on 14 active nests) and finally enjoiyed little parental caring, particularly for the males. Comparative morphometrical data for eggs (length and width), nest and clutch size showed that there was a significant variation between the studied populations (P < 0.05, ANOVA), in which the populations could be separated based on discriminant function analysis and the euclidean eendrogram. Comparision of morphometrical data of eggs in captive and wild nests showed that there was a significant length variation between them (P < 0.05). Key words: Distribution, Breeding, Discriminant function analysis, Phasianus colchicus principalis