شناسايي و تعيين تنوع گونه‌اي شكم‌پايان جزيره هرمز: معرفي دو گونه حلزون جديد در سواحل ايراني خليج فارس

A study on the diversity of gastropods in Hormuz Island with first record of two species from the Iranian coast of the Persian Gulf

پژوهش حاضر با هدف شناسايي و تعيين تنوع گونه‌اي شكم‌پايان ناحيه جزر و مدي جزيره هرمز انجام شد. نمونه‌برداري از شكم‌پايان در چهار فصل و با 9 بار پرتاب تصادفي كوادرات (به ابعاد 5/0× 5/0متر) در هفت ايستگاه انتخابي انجام شد. نمونه‌هاي جمع‌آوري شده از درون كوادرات‌ها، به تفكيك هر ايستگاه، به آزمايشگاه منتقل و با كليدهاي شناسايي معتبر شناسايي شدند. تاييد شناسايي گونه‌اي توسط موزه Conchology دانشگاه توكيو انجام شد. تعداد شكم‌پايان شناسايي شده در ايستگاه‌هاي مطالعه شده 49 گونه بود كه از ميان آنها، دو گونه Turicula nelliae و Linatella caudata براي نخستين بار در سواحل ايراني خليج فارس مشاهده شدند. ايستگاه شرق مركز تحقيقات محيط زيست دريايي با دارا بودن 28 گونه شكم‌پا، داراي بيشترين تعداد گونه‌ها بود. همچنين، بيشترين تعداد شكم‌پايان مشاهده شده در يك فصل را فصل زمستان با 35 گونه و كمترين تعداد را فصل تابستان با 28 گونه به خود اختصاص دادند. شاخص‌هاي تنوع گونه‌اي شانون-وينر، غالبيت گونه‌اي سيمپسون، غناي گونه‌اي مارگالف و يكنواختي اونس در ايستگاه‌هاي مختلف اندازه‌گيري شدند. بر اين اساس، ايستگاه 1 (شرق مركز تحقيقات محيط زيست) داراي بيشترين تنوع و غناي گونه‌اي و ايستگاه 6 (غرب جزيره) داراي بيشترين غالبيت گونه‌اي بودند. ايستگاه 3 (جنگل حرا) داراي كمترين تنوع، غالبيت و غناي گونه‌اي و بيشترين ميزان شاخص يكنواختي بود.

Abstract This study was carried out to determine the diversity of gastropod species in the intertidal zone of Hormuz Island in the Persian Gulf. Seasonal sampling was conducted in 7 selected sites by throwing nine random quadrates (0.5×0.5 m) in each site. Samples of each site were separately transferred to the laboratory and identified by the standard keys and verified by the Conchology Museum of Tokyo University of Science. Forty -nine gastropod species were identified, from which 2 species, Turicula nelliae and Linatella caudata were recorded for the first time from the Iranian coast of the Persian Gulf. The highest number of gastropods in one site was 28 species in site 1 (East of Marine Research Center), Also highest number of gastropods in one season was 35 species in winter and lowest number was in 28 species in summer. Simpson dominance index, Shannon-Wiener species diversity index, Margalef richness index and evenness index were calculated in the different sites and results showed that site 1 contained the most amount of the Shannon-Wiener and Margalef indices and site 6 (West of Island) contained the most amount of the Simpson index. Also, site 3 (Mangrove forest) showed the lowest amount of the Simpson, Shannon-Wiener and Margalef indices, while maximum amount of evenness index occurred in this site. Key words: Gastropoda, Species diversity, Persian Gulf, Hormuz Island, Intertidal zone