مطالعه تشريحي ساقه گونه‌هاي سس (Cuscuta L., Convolvulaceae) در استان‌هاي خراسان

A stem anatomical investigation of Cuscuta L. (Convolvulaceae) species in Khorassan provinces

گياه سس از انگل‌هاي عمومي است كه مي‌تواند به چندين گونه گياهي حمله كند و مكينه‌هاي خود را به طور ويژه، وارد آوند آبكش گياه ميزبان نمايد. در مطالعه حاضر، ساختار تشريحي ساقه شش گونه و دو واريته Cuscuta از استان‌هاي خراسان رضوي، شمالي و جنوبي، شامل: C. brevistyla، C. campestris، C. epithymum، C. kotschyana، C. monogyna، C. pedicellata، C. babylonica var. babylonica و C. lehmanniana var. lehmanniana مورد بررسي قرار گرفت. نمونه‌ها پس از جمع‌آوري، در محلول FAA تثبيت شده سپس، با روش دستي برش‌گيري انجام شد. مقاطع با رنگ آبي تولوييدين رنگ‌آميزي شد و در نهايت، با ميكروسكوپ مطالعه شدند. نتايج نشان داد كه صفات تشريحي قطر برش عرضي، طرز قرارگيري و پراكنش آوندها، تعداد لايه‌ها و ضخامت آوندها و تعداد لايه‌هاي پارانشيم پوست صفاتي كارآمد در جداسازي تاكسونوميكي اين گونه‌ها هستند. همچنين، در اين مطالعه ارتباط گياه انگل با گياه ميزبان نيز بررسي شد.

Abstract Cuscuta is a common plant parasite and is able to attack several host species. Its haustoria could be penetrated into the phloem of host plant. In this study, the stem anatomy of six species and two varieties of Cuscuta (Cuscuta campestris, C. monogyna, C. brevistyla, C. kotschyana, C. epithymum, C. pedicellata, C. lehmanniana var. lehmanniana and C. babylonica var. babylonica) distributed in Khorassan provinces were investigated using the blue toluidine staining. Cross sections were provided by hand. Results showed that anatomical characters including stem diameter, position and distribution of vessels, number and size of vessels and number of parenchymatous layers were effective traits to taxonomically separate the species under study. Furthermore, the anatomical relationship between parasite and its host plant was examined. Key words: Cuscuta, Parasite, Haustorium, Host, Blue toluidine staining