بررسي بيان خانواده ژني دهيدرين‌ها در ژنوتيپ‌هاي حساس و متحمل جو وحشي و زراعي در شرايط تنش خشكي

Expression analysis of dehydrins gene family in barley tolerant and sensitive cultivars and wild genotype under drought conditions

دهيدرين‌ها دومين گروه از پروتيين‌هاي بسيار آب‌دوست از گروه LEA هستند كه در شرايط كم‌آبي و دماي پايين در گياهان تجمع مي‌يابند و به نظر مي‌رسد در ايجاد تحمل به تنش نقش مهمي دارند. به منظور بررسي اهمّيت دهيدرين‌ها در پاسخ ژنوتيپ‌هاي حساس و متحمل جو به خشكي، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در گلدان روي ارقام زراعي يوسف، موروكو و اكوتيپ جو وحشي اسپانتانيوم (Hordeum spontaneum) به عنوان عامل اول و تيمار آبياري در سه سطح عادي (آبياري 70 درصد ظرفيت نگهداري آب خاك)، تنش ملايم (30 درصد) و تنش شديد (10 درصد) به عنوان عامل دوم منظور گرديد. آبياري عادي تا مرحله دو برگي انجام گرفت، سپس آبياري براي گياهان تحت تنش تا رسيدن به تنش مورد نظر قطع گرديد. نمونه‌برداري از برگ كاملاً توسعه يافته در مرحله رويشي براي بررسي‌هاي فيزيولوژيك و مولكولي انجام شد. تجزيه واريانس صفات فيزيولوژيك نشان داد كه اثر خشكي بر همه صفات و نيز تفاوت بين ژنوتيپ‌ها معني‌دار بود و رقم حساس موروكو به طور معني‌داري ماده خشك و محتوي نسبي آب برگ پايين‌تري در تيمارهاي خشكي در مقايسه با دو ژنوتيپ ديگر داشت. نتايج حاصل از بررسي بيان كمّي ژن‌ها از طريق Real-time PCR از بين 13 عضو خانواده ژني دهيدرين‌ها در جو، به غير از ژن‌هاي Dhn8 و Dhn13 كه هيچ تغيير بياني نداشتند، بيان ساير ژن‌ها در شرايط تنش شديد، افزايش معني‌داري نشان داد. افزايش بيان ژن‌هاي Dhn3، Dhn7، Dhn9 و Dhn10 در ژنوتيپ‌هاي متحمل يوسف و جو اسپانتانيوم، Dhn1 تنها در يوسف و ساير ژن‌ها در جو اسپانتانيوم مشاهده گرديد كه مي‌تواند بيانگر اهمّيت اين ژن‌ها در ايجاد تحمل به خشكي باشد. از سوي ديگر، افزايش بيان Dhn12 در شرايط تنش خشكي و تنها در اكوتيپ وحشي براي نخستين بار در اين بررسي گزارش شده است.

Dehydrins are known as late-embryogenesis abundant (LEA) proteins Group II, which are accumulated during low-temperature or water-deficit conditions. They are asumed to play a role in freezing and drought-tolerance in plants. In order to study the impact of dehydrins in response of tolerant and sensitive genotypes to drought, one experiment was carried out in a factorial design based on CRD for a wild ecotype and two barley cultivars in greenhouse. The barley cultivars including Yusef (HV1) and Morocco (HV2) and wild ecotype (HS) were as the first factor and irrigation treatment with three levels consisted of normal (70% of water holding capacity of soil), mild stress (30%) and severe stress (10%) was as the second factor. Normal irrigation was continued in two leaf stage and then discontinued for plants under stress to achieve certain level of stress. The samples were collected from the expanded leaves in vegetative stage for physiological and molecular analysis. Analysis of variance for physiological characteristics showed that the effect of water stress on all traits and differences between genotypes were significant, and HV2 had significantly lower dry mater production and relative water content than the other genotypes. Based on the real time PCR results, among 13 barley dehydrin genes, except for Dhn8 and Dhn13, expression of other genes significantly upregulated under severe drought condition. The expression level of Dhn3, Dhn7, Dhn9 and Dhn10 was increased in the tolerant genotypes, HV1 and HS, whereas the expression level of Dhn1 and the other genes increased only in Yusof and HS, respectively that was indicative of the role of dehydrin genes in drought tolerance. The increase of Dhn12 expression level in wild ecotype through drought condition is reported for the first time in the current study.