بررسي مفهوم عشق در آثار روزبهان بقلي

Studying Concept of Love in Roozbahan Begholi’s works

عشق از مهم‌ترين مسايل بنيادين تصوف و عرفان اسلامي است، به گونه‌اي كه نمي‌توان بدون آن به حوزه عرفان و تصوف و مفاهيم اساسي آن وارد شد. در تعريف عشق سخنان زيادي بيان كرده‌اند و هر كس به اقتضاي درك و فهم خود از عشق و عاشقي سخن گفته است. از طرفي تعدادي از شاعران و نويسندگان، حكيمان و فيلسوفان نيز دريافت و برداشتي از عشق ارايه كرده‌اند، كه هر كدام در كليت خود و در مقايسه با هم جنبه‌هايي از عشق را به تصوير كشيده‌اند. در اين ميان روزبهان بقلي معروف به «شيخ شطّاح» و «شطّاح فارس» و سرسلسله روزبهانيان، در عرصه عرفان و ادب فارسي نيز به تعريف و توصيف عشق پرداخته است كه ديدگاه او متناسب با مقصود مورد نظر خود و بيان تجربيات عرفاني، مفاهيم اخلاقي، موضوعات مختلف حكمي و تعليمي و در نهايت براي بيان رموز عشق و شور و شوق عاشقانه قابل تامل و بررسي است. در پژوهش حاضر خلاصه‌اي از ديدگاه‌هاي شيخ شطّاح در خصوص عشق و انواع آن، توصيف، تعريف و در كل جايگاه عشق در چارچوب فكري آنان مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است.

Love is one of the main subjects of Islamic mysticism and theosophy, in a way that we cannot enter to these areas without love. There are many definitions for love, and everyone defines it from his point of view and with regard to their capacity. Moreover some poets, authors, scientists, and philosophers have presented their perception of love, each of which in its universality and in comparison to each other has portrait different aspects of love. In this regard Roozbahan Begholi, known as “Sheikh of Shattah” and “Shattah of Fars” and the head of all Roozbahans, has also defined love from the viewpoint of Persian literature and mysticism; and his viewpoint is related to his purpose and is proportionate to express his mystical experiences, ethical concepts, different didactic issues, and finally to express secrets of love and its delight. At the present research we present summary of viewpoints related to sheikh of Shattah about love and its kinds, description, definition, and generally the position of love, then we study and analyze it. Key words: love, mysticism, Roozbahan, real love, figurative love