تبيين مفهوم مراقبت در متون اسلامي و تفاوت آن با مفهوم مراقبت در تيوري‌هاي مراقبتي پرستاري

Explanation the concept of carein Islamic document and explain of deferent of it with caring theories

مقدمه: مراقبت يكي از مهم‌ترين مفاهيم رشته پرستاري است و تعريف آن وابستگي زيادي به پارادايم فكري جامعه اسلامي- ايراني ما دارد. بنابراين ضروري است تا اين مفهوم جهت كاربرد در پرستاري با توجه به متون اسلامي تعريف شود. لذا اين مطالعه با هدف تبيين مفهوم مراقبت براساس متون اسلام انجام شده است و تفاوت آن با تيوري‌هاي مراقبتي در پرستاري مقايسه شده است. روش: مفهوم مراقبت در متون اسلامي با روش تحقيق موضوعي قرآن و روايات استخراج شد. سپس با تيوري‌هاي واتسون و پارسه مقايسه گرديد. يافته‌ها: مراقبت در اسلام در ابعاد مراقبت خدا از انسان- مراقبت انسان از انسان- مراقبت انسان از خود و مراقبت محيط از انسان تعريف شده است. همه انسان‌ها وظيفه دارند از يكديگر مراقبت نمايند و در اين فرآيند مراقبت به تعالي مي‌رسند از طرفي انسان وظيفه دارد بنا بر فطرت الهي براي بالفعل شدن قواي بالقوه فطري‌اش از خود نيز مراقبت كند و محيط بنابر دستور خداوند خدمتگزار انسان در اين مسير است همه اين امور تحت سرپرستي و مراقبت الهي و بنابر اصل ربوبيت الهي انجام مي‌گردد. نتيجه‌گيري: مراقبت اسلامي نوعي حالت درون‌زاد و در راستاي بالفعل نمودن فطرت انسان است. در حالي كه در نظريه‌هاي مراقبتي، مراقبت نوعي حالت برون‌زاد و نسبي دارد. يعني آنچه سبب طراحي مداخلات مراقبتي مي‌شود حركت براساس تعاملات و تجربيات انسان با جهان است در حالي كه در تعريف حاضر اگرچه توجه به تجربيات و تعاملات انسان و جهان معتبر دانسته شده است ولي آنچه تعيين‌كننده نهايي است حركت بر بناي فطرت انساني است و طراحي مداخلات پرستاري بايد بر اين اساس صورت گيرد. بنابراين در مراقبت اسلامي تمركز مراقبت، بر حركت و تعالي انسان به سوي خدا است. ولي در نظريه‌هاي مراقبتي، مراقبت و تعالي انسان براساس تجربياتش با محيط و با محوريت انسان است.

Introduction: Care is one of the most important concepts in nursing. Concept of care is dependent on philosophy of community then in this research we defined of care concept based on Islam and explain of different of it with caring theories. Method: The concept of care was done with subjective research in Islamic documents. Results: Care in Islam has four dimensions: - care’s God from human- care’s from human of self- care of human from human- care’s environment from human. All of humans must be cared of each others.In this process they become excellent. Then human must be cared of self based on God’s order and environment is servant of human. All of the event and experience in human’s life is under view of God’s orders. Conclusion: In Islam care has origin in human nature and is internal agent and try to be actually all of potential’s nature. In caring theories care is external agent and planned based on experiences and interactions of human with universe. InIslam experiences and interactions with universe are valid. But moving based on human’s nature is more important and nursing implementation must be done based on nature of human.