تاثير اصلاحگرها بر ميزان نگهداشت آب در مكش هاي گوناگون يك خاك شور– سديمي

The effects of soil conditioners on water retention content at different matric suctions in a saline-sodic soil

استفاده از مواد بهساز براي اصلاح خاك هاي شور- سديمي در مناطق خشك و نيمه خشك يكي از روش هاي متداول براي بهبود ويژگي هاي خاك است. براي مطالعه تاثير مواد بهساز بر نگهداشت آب در خاك، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در يك خاك شور – سديمي با بافت لوم رسي شني انجام شد. تيمارهاي اين پژوهش شامل شاهد (B)، 10 تن در هكتار پودر گچ (G)، 10 تن در هكتار كمپوست زباله شهري (C)، ماده سوپر جاذب وينيل الكل اكريليك اسيد در سه سطح 05/0، 1/0 و 2/0 درصد وزني (S1، S2 و S3) و تركيب سطوح مختلف سوپر جاذب همراه با گچ و يا كمپوست زباله شهري بودند. بعد از چهار ماه رطوبت تيمارهاي مختلف در نه مكش اندازه گيري گرديد. سپس رطوبت قابل استفاده گياه تعيين شد. نتايج نشان داد كه تمام تيمارهاي آزمايشي سبب افزايش معني دار (05/0?p) ميزان رطوبت نگهداري شده در همه ي مكش ها شدند. در بين تيمارهاي آزمايشي تيمار S1 موجب بيشترين افزايش در مقادير رطوبت اشباع (s?) و پنج بار گرديد و به ترتيب ميزان رطوبت در اين تيمار 67/90 و 94 درصد نسبت به تيمار شاهد افزايش يافت. در مكش 3/0 بار (ظرفيت مزرعه) تيمارهاي CS1، S1 و CS2 بيشترين تاثير را بر نگهداري رطوبت خاك داشتند كه ميزان افزايش رطوبت در اين تيمارها نسبت به شاهد حدود 73 درصد بود. در نقطه پژمردگي دايم بيشترين افزايش رطوبت خاك مربوط به تيمار S1 و CS3 بود كه رطوبت خاك در اين تيمارها به ترتيب 6/1 و 42/1برابر تيمار شاهد بود. بيشترين افزايش در رطوبت قابل استفاده گياه بر اثر افزودن مخلوط 10 تن در هكتار كمپوست و 2/0درصد سوپر جاذب به دست آمد كه نسبت به تيمار شاهد حدود 63 درصد افزايش نشان داد. افزون براين افزودن اصلاحگرها به خاك گنجايش هوايي خاك به طور معني داري به بالاتر از حد بحراني (m3.m-3 10/0) افزايش داد. بر اساس يافته هاي اين پژوهش مي توان نتيجه گرفت كه مخلوط سوپر جاذب همراه با پودر گچ يك راهكار مناسب براي نگهداري رطوبت بيشتر در خاك و كاهش تبخير در مناطق خشك و نيمه خشك است.

Application of soil conditioners for remediation of saline- sodic soils is one of the common methods for improving soil properties in arid and semi-arid regions. In order to study the effect of soil conditioners on retention of soil moisture content, an experiment was carried out based on randomized complete block design with three replications in a saline-sodic sandy clay loam soil. The treatments of this research were consisted of control (B), 10 t.ha-1 gypsum powder (G), 10 t.ha-1 municipal compost (C), 0.05, 0.1, and 0.2% of vinylalcoholacrylic acid super absorbent (S1, S2 and S3), and mixtures of different levels of absorbent with compost, and or gypsum powder. After four months, gravimetric water contents in each treatment were measured at nine matric suctions, then available water content (AWC) was calculated. The results showed that experimental treatments incresed water content in all matric suctions significantly (p?0.05). The amounts of soil moisture in S1 treatment at 0 (?s) and 5 bar matric suctions were 90.67 and 94% more than B treatment, respectively, which they were the highest contents among experimental treatments. At field capacity (0.3 bar suction), CS1, S1 and CS2 treatments had the most effect on soil moisture retention, and the amounts of soil moisture in these treatments were about 73% higher than of B treatment. Also, at permanent wilting point (PWP) S1 and CS3 treatments increased soil moisture by 1.6 and 1.42 times more than B treatment. In addition, when mixture of 10 t.ha-1 compost, 0.2% of absorbent was applied to soil, the highest amounts of AWC was obtained and it was 63% more than of B treatment. In addition, application of soil conditioner increased air capacity significantly up to critical limit (0.10 m3 m-3). According to the results of this study it can be concluded the mixture of super absorbent in combination with gypsum powder is a suitable solution for retaining more soil moisture content and reducing the evaporation in arid and semi arid area.