سنگ‌نگاري و سنگ‌شناسي توده پورفيري كانسار مس سونگون و دايك‌هاي پس از كاني‌سازي، با نگرشي بر اسكارن همراه (شمال ورزقان-آذربايجان‌شرقي)

Petrography and petrology of the Sungun porphyry copper deposit and post mineralization dykes with a view to Skarn mineralization (north of Varzeghan, East Azarbaijan)

معدن مس سونگون در استان آذربايجان‌شرقي و در شمال شهر ورزقان واقع شده است. قديمي‌ترين سنگ‌هاي منطقه آهك‌هاي كرتاسه است. پس از جايگيري توده نفوذي پورفيري، چهار گروه دايك با تركيب متفاوت در آن نفوذ كرده‌اند. تركيب توده نفوذي كوارتز‌مونزويت است. چهار پهنه دگرساني پتاسيك، فيليك، پروپليتيك و آرژيليك در سونگون مشاهده مي‌شود. بافت غالب توده نفوذي، پورفيري با خميره ريز‌بلور و بافت‌هاي ميكروليتي و ميكروليتي پورفيريك در دايك‌ها بافت غالب است. توده نفوذي سونگون تحت تاثير تفريق، تبلور بخشي، هضم و آلايش متحول شده است. توده پورفيري سونگون و دايك‌هاي همراه متاآلومينوس و از لحاظ سرشت ماگمايي كالك‌آلكالن با پتاسيم بالا و شوشونيتي است. از نظر محيط زمين‌ساختي، نمونه‌هاي سونگون در موقعيت‌هاي همزمان با برخورد، پس از برخورد و كمربندهاي آتشفشاني پهنه فرورانش قرار مي‌گيرد. به علت همبري توده سونگون پورفيري با واحدهاي آهكي و مارني كرتاسه فوقاني، در شمال و شرق، اسكارن آهن-مس به وجود آمده است. اسكارن‌هاي اين منطقه به دو دسته اندواسكارن (ENS) و اگزواسكارن (EXS) تقسيم مي‌شود. اگزواسكارن در سونگون بر اساس مشاهدات صحرايي و كاني‌هاي موجود به سه پهنه پيروكسن‌اسكارن، گارنت‌اسكارن و اپيدوت‌اسكارن تقسيم مي‌شود.

The Sungun porphyry copper mine is located in the north of Varzeghan, Eastern- Azarbaijan province. The oldest rocks in the study area are limestone with the Cretaceous in age. Following the emplacement of intrusive porphyry body, four groups of dyke with various compositions have been intruded into the intrusive body. The intrusive is quartz-monzonitic in composition. There are four alteration zones including potassic, phyllic, propylitic and argillic in the Sungun porphyry body. The common texture in these rocks is porphyritic with cryptocrystalline matrix, and in dykes, microlitic and microlitic porphyry. The Sungun porphyry body evolved due to magmatic differentiation, fractional crystallization, assimilation and crustal contamination. The Sungun intrusive and associated dykes are meta-aluminous and belong to high-K calc-alkaline to shoshonitic magma series. In terms of tectonic setting, the Sungun body lies in syn- to post-collision volcanic arc. In the contact of the Sungun porphyry and the upper Cretceous limestones and marls, the Cu-Fe skarn developed in the north and the east. These skarns are divided into the endoskarn and exoskarn. Based on field geology and mineralogical studies, the exoskarn in Sungun is divided into pyroxene, garnet and epidote zones.