پتروگرافي و ژيوشيمي سنگ‌هاي نفوذي در منطقه آنتيموان‌دار شورچاه جنوب‌شرق زاهدان

Petrography and geochemistry of intrusive rocks in the Shurchah antimony-bearing area Southeast of Zahedan

منطقه آنتيموان‌دار شورچاه در پهنه فليش شرق ايران واقع شده است. قديمي‌ترين واحد زمين‌شناسي در اين منطقه شيست‌ها و فيليت‌هاي كرتاسه تا ايوسن است. اين سنگ‌ها به وسيله توده‌هاي گرانيتي، دايك‌هاي فلسيك و رگه‌هاي كوارتزي و استيبنيتي قطع شده‌اند. سنگ‌هاي نفوذي اين منطقه شامل: توده‌ها، رگه‌ها و دايك‌هاي گرانيتي، گرانوديوريتي و آپليتي است. گرانيت‌ها به طور عمده توده‌اي، خاكستري رنگ، دانه‌درشت و داراي بافت‌هاي گرانولار، پورفيري و كاتاكلاستيك هستند و بيشتر از كاني‌هاي پلاژيوكلاز، فلدسپار پتاسيم، كوارتز، بيوتيت، موسكوويت و اپاك تشكيل شده‌اند. اين سنگ‌ها به طور عمده پرآلومين تا متاآلومين، كالك‌آلكالن و مربوط به كمان ماگمايي است. دامنه تغييرات SiO2 در سنگ‌هاي نفوذي از 61 تا 75 است. نمودارهاي تغييرات نشان‌دهنده روند خطي كاهش در Al2O3، CaO، FeOt، MgO و TiO2 با افزايش SiO2 هستند؛ در حالي كه K2O و Na2O با افزايش SiO2 روندي افزايشي نشان مي‌دهد. بر اساس نمودارهاي عنكبوتي بهنجار شده نسبت به مورب و پلاژيوگرانيت‌هاي شكاف ميان اقيانوسي، ناهنجاري‌هاي منفي Nb و Ti و ناهنجاري‌هاي مثبت K، Rb، Th و U و به ويژه Pb بيانگر خاستگاه آذرين گوشته‌اي و به ويژه نقش پوسته اقيانوسي فرورفته سيستان و گوه گوشته‌اي روي آن در تشكيل ماگماي سازنده و نقش پوسته قاره‌اي در آلايش ماگمايي است.

The Shurchah antimony-bearing area is located in the Eastern Iranian flysch zone.The Cretaceous to Eocene schists and phyllites are the oldest geological units in the area. These rocks have been intruded by granitic bodies, felsic dikes, and quartz and stibnite veins. The granitic rocks in this area are composed of granite, granodiorite and aplite dikes. The granitoid rocks are generally massive, gray and coarse-grained with granular, porphyritic and cataclastic textures and contain mainly plagioclase, K-feldspar, quartz, biotite, muscovite and opaques. These rocks are commonly peraluminous to metaluminous, calc-alkaline and related to a magmatic arc. The SiO2 content of the intrusions varies from 61 to 75 wt.%. Variation diagrams show linear trends, with increasing SiO2 content Al2O3, CaO, FeOt, MgO, and TiO2 amounts decrease whereas, K2O and Na2O contents increase. On the base of MORB and ORG- normalized diagrams, the negative anomalies of Nb, Ti and positive anomalies of K, Rb, Th, U and especially Pb revealed an igneous mantle origin, especially the role of Sistan subduction oceanic crust and overlaying mantle wedge in the genesis of these rocks and also, the role of continental crust in magmatic contamination.