تبيين و بررسي ديدگاه علّامه طباطبايي درباره عالم ذر در تفسير آيه ميثاق

An Explanation on and Review of Allamah Tabatabaii’s View about World of Pre-existence in the Commentary of the Verse of Covenant

يكي از دشوارترين آياتي كه در تفسير آن ميان مفسران اختلاف پديد آمده است، آيه ميثاق يا ذر است، با توجه به نقاط قوت و جامعيتي كه تفسير الميزان داراست، نظر علّامه طباطبايي در تفسير اين آيه مهم مي‌نمايد. اين تحقيق با روش توصيفي ـ تحليلي به تبيين و بررسي كلام علّامه مي‌پردازد. ايشان وجود عالم ذر را بر طبق ظواهر برخي روايات نمي‌پذيرد و معتقد است پيمان به ربوبيت خدا از انسان‌ها در عالم ملكوت و به صورتي كه انسان‌ها هيچ‌گونه تشخصي نداشتند، گرفته شده است. گذشته از نقاط قوت تفسير ايشان درباره آيه ميثاق، از موارد ضعف نيز نمي‌توان چشم‌پوشي كرد.

The verse of covenant is one of the most difficult verses, the commentary of which causes disagreement among commentators. With regard to the advantages and all-comprehensiveness of Al-Mizan Commentary, Allamah’s view on the commentary of this verse seems important. Using a descriptive-analytical method, the present paper reviews and elaborates on Allamah view. He does not accept the existence of the world of pre-existence based on outward meanings of some verses and believes that the covenant of God’s divinity was taken from men in the world of angelic souls, without any individuality for men. Despite the advantages of his commentary of the verse of covenant, its disadvantages should not be neglected.