تركيب جمعيت ماكروبنتوزها و توسعه آبزي پروري در رودخانه زاينده رود

Benthic Macroinvertebrates Community Structure in Zayandeh-Rud River, Charmahal va Bakhtiyari Province

چكيده اين بررسي در سال 7-1386 در رودخانه زاينده رود، از نزديكي تونل كوهرنگ يعني سرچشمه تا حدود 30 كيلومتر تا پل سودجان در محدوده استان چهار محال، انجام شد. 6 ايستگاه مطالعاتي انتخاب و نمونه‌هاي ماكروبنتوز رودخانه توسط يك دستگاه سوربر 1600 سانتي‏متر مربع با تور 250/0 ميلي متري به طور ماهيانه جمع آوري و بررسي شدند. با توجه به نتايج، 31 گروه از كفزيان شامل 22 گروه لارو حشرات آبزي (كه 11 گروه از آن‌ها از راسته‌هاي حساس به آلودگي يا Ephemeroptera, Plecoptera, Trichoptera بوده‌اند) و 9 گروه از ساير كفزيان نظير كرم‌ها و گاماريدها، شناسايي شدند. اعضاي متعلق به راسته‌هاي دوبالان و زودميران در همه ايستگاه‌ها بيش‌ترين درصد فراواني را داشته‌اند، بجز ايستگاه 2 يعني چشمه ديمه كه گاماريدها در آنجا 90 در صد از جمعيت را تشكيل داده‌اند. در ميان ايستگاه‌هاي مورد بررسي ايستگاه 3 كه بعد از تلاقي خروجي يك كارگاه پرورش 200 تني قزل‏آلا و رودخانه، واقع است، بيش‌ترين غناي كل و ايستگاه‌هاي بعدي بيش‌ترين غناي گروه‌هاي حساس (EPT) را داشته‌اند. مقايسه شاخص زيستي هيلسنهوف نيز بهبود كيفيت آب رودخانه بعد از ايستگاه 3 و طبقه كيفيتي خوب (شاخص زيستي برابر 2/4 تا 8/4) را نشان مي‌دهد. مواد مغذي طبيعي وارده از حوضه اطراف، غير طبيعي حاصله از فعاليت كارگاه قزل آلا، فعاليت‌هاي كشاورزي منطقه، همچنين چرخه زندگي موجودات بنتيك، از عوامل مهم در تغيير تركيب جمعيت فون ماكروبنتيك رودخانه زاينده رود بوده است.

Abstract Present study was carried out on Zayandeh-Rud River, in a 30km distance downstream the Koohrang water supply tunnel to Sudetjan Bridge, all located in Charmahal province during 2008-2009. 6 study stations were determined and river benthic macroinvertebrates were monthly collected using a Surber sampler (1600 cm2, 250µmesh). According to the results, a total of 31 benthic taxa including 22 aquatic insect larvae (11 EPT or sensitive taxa) and 9 other groups such as worms and Gammarids, were identified. Individuals belong to Ephemeroptera and Diptera were dominant in most study sites except for station 2 (Cheshme Dimmeh), which Gammarids had dense population over there. Among sampling sites, station 3 just after a 200 metric tons rainbow trout farm effluent, had the highest taxa richness and the subsequent stations had more EPT richness. Comparing the Hilsenhoff family level biotic index at different stations reveals that a remediation of water quality occurs downstream the effluent receiving point and are classified as "good" water quality (HBI: 4.2-4.8). Organic materials and nutrients coming both from river catchmentʹs area and human activities such as fish farms and adjacent agricultural lands in addition to own life span of macrobenthic animals, seems to be the main determinants of fluctuation in community structure of macroinvertebrates fauna in Zayandeh-Rud River.