بررسي و تحليل آيين‌هاي باروري در شاهنامه فردوسي

Fertility Rituals in Ferdowsi’s Shāhnāme

آيين‌هاي باروري از اسطوره‌هاي بنيادين بشر است كه بخش قابل‌توجهي از اساطير جهان را در خود جاي داده‌است. بن‌مايه اين آيين‌ها مبتني‌بر چرخه سالانه طبيعت ميان خشكي و سرسبزي است. اين مراسم تجسّمي آييني از مرگ و سپس باروري طبيعت بود كه آن را در مرگ يا غايب‌ شدن يك ايزد و بازگشت مجدد او تصور مي‌كردند. در ژرف‌ساخت داستان‌هاي شاهنامه فردوسي مي‌توان بازمانده‌ها و يا تاثيراتي از آيين‌هاي باروري را ديد. بررسي ساختار داستان‌هاي شاهنامه نشان مي‌دهد كه علاوه بر نمونه شناخته‌شده «سياوش»، داستان‌هاي نوذر و كيقباد، رفتن كيخسرو و فرنگيس به سياوش‌گرد و داستان بيژن و منيژه مبتني بر طرح آيين‌هاي باروري‌اند. همچنين، وجود عناصر معناداري در ساختار داستان سيامك و هوشنگ، ارتباط ساختار اين داستان را با آيين‌هاي باروري نشان مي‌دهد. تامل در ساختار اسطوره‌اي متن شاهنامه نشان مي‌دهد كه توجه به ژرف‌ساخت اسطوره‌اي داستان‌ها از روش‌هاي مناسب در نقد اصالت متن است

Fertility rituals as primary mythical functions have their source in annual cycle of birth and death of Nature in which the god of fertility cyclically appears and disappears. The philosophy of this myth can be traced in the deep structure of many stories in Sh?hn?me among which the narratives of Si?vash, Nowzar and Key Ghob?d, the journey of Key Khosrow and Farangis to Si?vashgard, and the story of Bijhan and Manijhe can be named. In essence mythological deep structures of stories in Sh?hn?me provide the reader with an effective material for critical reading.