رصد روندهاي علمي: روش ها و معيارهاي علم سنجي و تغيير نقش كتابداران

Tracing Scientific Trends: Scientometrics Methods and Metrics, and the Change in Librarians’ Roles

با رشد حوزه هاي دانش، انتشارات علمي نيز به سرعت توسعه يافته و در نتيجه اين رشد، رصد روندهاي پژوهشي در حوزه هاي گوناگون علم دشوار شده است. مهم ترين كاربرد ترسيم اين روندها از طريق معيارها و روش هاي علم سنجي، ارزيابي و ارزش گذاري منابع اطلاعاتي است. اين مقاله ضمن بررسي روش هاي گوناگون رصد روند علمي و ارزش گذاري تاثير علمي از ابتدا تاكنون - شامل روش هاي مرور و داوري توسط همتايان، كتابسنجي، روش هاي مبتني بر وب، شبكه هاي اجتماعي و آلتمتريكس - به نقش كتابداران در استفاده از معيارهاي گوناگون رصد روند علمي و ارزش گذاري علم و توسعه آنها مي پردازد. نتايج اين مطالعه نشان مي دهد كه در كنار معيارهاي سنجش تاثير علمي، ساخت و توسعه معيارهاي جديد همگام با تغيير محيط توسعه علمي ضروري است. كتابداران با بينشي كه از روند رشد علم دارند با خلق معيارهاي جديد و توسعه معيارهاي موجود مي توانند همواره در مسير توسعه علم، ياري رسان محققان باشند.

Along with the growth of science domains, scientific publications are also rapidly developing and as a result of this growth, tracing research trends in various domains of science becomes more difficult. The main use of tracing research trends by scientometrics methods and metrics is in assessment and evaluation of information resources. This paper reviews various methods of tracing the due trends (including peer review, bibliometric methods, web-based methods, and social networks, altmetrics) and studies the role of librarians in using and developing different criteria for monitoring and evaluating the process of science production. The results show that metrics for measuring the scientific impact should be created and developed in consistance with the development of scientific environment. As a result, librarians should develop new methods to carry out their role as scholarly communication specialists.