انتقال از دانشگاه آموزش از راه دور سنتي به دانشگاه مجازي : نوآوري و چالش تغيير (مطالعه موردي)

Transition from Traditional Distance Learning to Online Learning at PNU: Innovation and Challenge of Change, (A Case Study)

تكيه بر توانمنديهاي آكادميك اعضاي هييت علمي و انتقال تجارب آنان به دانشجويان موجب پيدايش نظام آموزشي معلم- محور در دانشگاههاي جهان شد. با پيدايش نظريه‌هاي جديد ياددهي- يادگيري و كاربرد آنها در فرايند آموزش در كشورهاي جهان اين برداشت تا حدود زيادي تعديل شد. ترويج نظام آموزش از راه دور و گسترش آن در دانشگاهها و موسسات آموزش عالي نيز روند رشد و توسعه تفكر آموزش دانشجو – محور را سرعت بخشيد. اما نحوه طراحي، توليد، توزيع و ارايه مواد آموزشي در دانشگاه پيام نور به دليل سيطره تفكر سنتي و اقتدار تخصصي اعضاي علمي آهنگ حركت از نظام استاد – محور به سمت نظام دانشجو – محور كندتر از حد انتظار بوده‌ است. برنامه ريزان راهبردي دانشگاه به اين نتيجه رسيدند كه استفاده از اين رويكرد نمي‌تواند دوام چنداني داشته باشد و دير يا زود به صورت مانعي بزرگ بر سر راه توسعه دانشگاه قرار خواهد گرفت. آنان راه حل را در اين ديدند كه محيط يادگيري را از اين وضعيت يك سويه و غيرفعال به محيط تعاملي و مشاركتي تغيير دهند. همان گونه كه بروفي و اولمن (1998) استدلال مي‌كنند، يادگيري در اين گونه محيطها هنگامي به طور موثر اتفاق مي‌افتد كه اعضاي هييت علمي مواد آموزشي مبتني بر فعاليت خوديادگيرنده توليد كنند تا بر انگيزنده آنان به بحث و تبادل نظر از طريق تعامل اجتماعي با يكديگر باشد. مسيله اصلي دانشگاههاي باز و از راه دور در استفاده از اين رويكرد اين است كه چگونه مي‌توان چنين محيطي را طراحي، ايجاد و نگهداري و مواد آموزشي متناسب با آن را توليد كرد. صرف‎نظر از مدلهاي گوناگون آموزش از راه دور يك برنامه موفق آموزشي در اين نظام به تعهد دانشجويان براي پذيرش مسيوليت يادگيري مستقل و خود- رهبر بستگي زيادي دارد. تجربه نشان مي‌دهد كه رويكرد به‎كارگيري فاوا و پيش‎بيني مشاركت دانشجويان در فرايند ياددهي- يادگيري پذيرش اين مسيوليت را تسهيل مي‌كند، زيرا دريافت بازخورد سريع و بموقع تمايل به مشاركت بيشتر در فرايند ياددهي- يادگيري را افزايش مي‌‎دهد. بنابراين، برنامه‎ريزان آموزشي با دو سوال مهم روبه رو هستند: 1. چگونه مي‌توان در فرايند ياددهي- يادگيري به‌درستي از فاوا بهره گرفت؟ 2. چه تضميني براي حفظ كيفيت آموزش در اين رويكرد وجود دارد؟ مقاله حاضر حاصل مطالعه موردي فرايند تاسيس دانشگاه مجازي پيام نور است كه در آن مراحل طراحي و اجراي برنامه با استفاده از روش تحقيق اقدام پژوهي ثبت و ضبط شده تا هم در جريان كار روشها و تصحيح عمليات بهبود يابد و هم با بازنگري در محتواي برنامه‎ها كارمايه‌اي براي آيندگان فراهم شود.

Reliance on academics and transfer of their experiences to students has resulted in a teacher-centered administrative model in terms of development and distribution of study materials at Payame Noor University (PNU). The technologies used in such a system are one-way educational TV programs, audio-video tapes, and residential class meetings on the weekends. The strategic planners of PNU have realized that these approaches are not efficient enough and must be changed to an interactive environment for learning. As it is argued by Brophy and Alleman(1998), in this type of environment learning occurs when faculty develop and encourage discussion through the use of social interaction. The problem in applying these concepts to open and distance education system is “how to develop or maintain such an environment. One way of creating a participative learning environment is the use of Information and Communication Technologies (ICT) combined with concepts taken from Total Quality Management (TQM), which results in a successful performance. Regardless of educational models in open and distance learning systems, a typical successful educational program in this system is more dependent on the learners’ commitment and the effective use of the TQM. The implementation of this strategy has been facilitated by the electronic communication technologies; and the demand of the learner for more participation in the learning process is realized through swift and timely feedback, without the adverse effect of the geographical distance between the learner and the teacher. Consequently, educational planners are faced with two major questions. Firstly, to what extent will the quality of education be maintained, and will it remain at the expected level? Secondly, how can this technology be used? PNU is planning to have a three-stage approach to create a new learning environment for its students: First, designing the infrastructure of ICT- based course delivery; Second, implementation of ICT in teaching-learning process with reference to TQM, and developing the study materials based on teacher-student and student-student interactions; Third, evaluation and follow-up system. The aim of this paper is to introduce and comment on this approach. Keywords: Open and Distance Education, Virtual University, Independent Study, Electronic Learning, Participative Learning, ICT Based Education, and Total Quality Control (TQC).