بررسي وضعيّت توسعه‎ي پايدار شهرستان رشت با استفاده از روش جاي پاي اكولوژيك

شهرها پس از انقلاب صنعتي به‎سرعت توسعه يافتند و اين رشد و توسعه پيامدهاي بسياري با خود به‎همراه داشت. عمده‎ي آثار اين پيامدها بر محيط زيست و كيفيّت زندگي مردم اين جوامع وارد شده است. با بروز و تشديد اين آثار، رهيافت توسعه‎ي پايدار از سوي سازمان ملل متّحد مطرح شد و در دستور كار دولت‎ها و برنامه‎ريزان قرار گرفت. يكي از عناصر اساسي توسعه‎ي پايدار اين است كه انسان‎ها در چارچوب ظرفيت زيستي طبيعت زندگي كنند. از آن زمان، روش‎هاي مختلفي براي اندازه‎گيري توسعه‎ي پايدار جوامع ابداع شد. روش جاي پاي اكولوژيك يكي از اين روش‎ها است. امروزه از اين روش، به‎عنوان شاخص سنجش پايداري در دنيا استفاده مي‎شود. بر اساس اين روش، توسعه‎ي يك منطقه زماني "ناپايدار" قلمداد مي‎شود كه ميزان جاي پاي اكولوژيك از ظرفيت زيستي منطقه بالاتر باشد. روش جاي پاي اكولوژيك تاكنون براي سنجش پايداري شهرهاي بزرگ دنيا مانند لندن، سانتياگو، ليورپول مورد استفاده قرار گرفته است. در اين پژوهش با استفاده از روش جاي پاي اكولوژيك، به بررسي پايداري شهرستان رشت پرداخته‎ايم. بر اساس محاسبات، جاي پاي اكولوژيك مصرف در شهرستان رشت، 979/1 هكتار به‎ازاي هر نفر برآورد شد. همچنين، ظرفيت زيستي 414/0 هكتار به‎ازاي هر نفر محاسبه شد. با مقايسه ظرفيت زيستي و جاي پاي اكولوژيك مي‎توانيم مشاهده كنيم كه شهرستان رشت از كسري اكولوژيك رنج مي‎برد. همچنين تحليل نتايج به‎دست آمده نشان مي‎دهد كه شهرستان رشت از ديدگاه اكولوژيك ناپايدار است. درنهايت، شاخص جاي پاي اكولوژيك محاسبه شده در رشت با مقدار اين شاخص در ايران و آسيا و دنيا مقايسه مي‎شود.