كاربرد مدل عصبي- فازي تطبيقي در تخمين ظرفيت آبگذري سرريزهاي جانبي منقاري

Application of ANFIS model for estimating the discharge coefficient of labyrinth side weirs

تخمين دقيق ضريب دبي جريان در سرريزهاي جانبي براي طراحي هيدروليكي صحيح و همچنين اقتصادي اين سازه‌ها مهم است. در اين راستا در اين پژوهش به مطالعه جامع‌ ويژگي‌هاي هيدروليكي سرريزهاي جانبي لبه‌تيز منقاري در پلان با استفاده از مدل داده‌محور عصبي- فازي تطبيقي پرداخته شده است. خروجي مورد بررسي در اين پژوهش ضريب دبي جريان است. آزمون‌هاي همبستگي در خصوص ارتباط پارامترهاي مختلف موثر بر ضريب دبي نشان داد كه استقلال مناسب بين پارامترهاي موثر بر ضريب دبي جريان وجود دارد. نتايج نشان داد كه در ميان پارامترهاي بي‌بعد موثر بر ضريب دبي جريان سرريزهاي جانبي منقاري، تاثير زاويه راس سرريز از ساير متغيرهاي ورودي بيشتر است. آناليز خطا نشان داد كه در ميان كليه روش‌هاي ارايه شده براي تخمين ضريب دبي جريان در سرريزهاي منقاري جانبي روش اميراقلو و همكاران بيشترين ميزان خطا و مدل عصبي- فازي تطبيقي ارايه شده در اين پژوهش كمترين ميزان خطا را دارند. بنابراين مدل‌‌ عصبي- فازي تطبيقي در مقايسه با رابطه‌هاي پيشنهاد شده توسط پژوهشگران ديگر، داراي اطمينان بالاتري است.

Accurate estimation of side weirs’ discharge coefficient is an important issue in practical and economical design of these structures. In this study, the discharge capacity of labyrinth side weirs was estimated using adaptive neuro-fuzzy inference system (ANFIS) model. The target output of the present study was the discharge coefficient of labyrinth side weirs. Correlation tests indicated that the governing dimensionless parameters are almost independent. Results also showed that the apex angle of labyrinth weir is the most effective parameter on discharge coefficient compared with the others. The results of error analysis indicated that among different methods developed for estimating the labyrinth weir discharge coefficient, the relations presented by Emiroglu et al. (2010) and the developed ANFIS model in this study had the maximum and minimum error values, respectively. It is observed that the developed ANFIS model, presented more accurate results compared with the relations suggested by the other researchers for estimating the discharge coefficient of triangular labyrinth side weirs.