بررسي تاثير الگوي توانمندسازي بر ديسترس ديابت و كنترل ديابت در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2

Effect of empowerment model on distress and diabetes control in patients with type 2 diabetes

مقدمه: امروزه توانمندسازي بيمار به عنوان يك برنامه موثر در راستاي تغيير رفتار در كنترل ديابت به شمار مي‌آيد. اين مطالعه به منظور بررسي ارزشيابي الگوي توانمندسازي بر بهبود ديسترس ديابت و كنترل ديابت در بيماران ديابتي نوع 2 شهر اصفهان طراحي و اجرا شد. روش: اين مطالعه از نوع كارآزمايي باليني بود كه 140 بيمار در دو گروه مداخله و مقايسه پس از انجام پيش آزمون با انجام تخصيص تصادفي به روش بلوك‌هاي چهارتايي تصادفي وارد شدند. در مرحله پيش آزمون، كليه اطلاعات دموگرافيك و مرتبط با سلامت و بيماري از بيماران اخذ گرديد. سپس افراد گروه مداخله، در پنج گروه چهارده نفري تقسيم شده و در الگوي توانمندسازي با استفاده از استراتژي حل مساله گروهي و حمايت همسالان كه براساس سازه‌هاي مدل طراحي شده بود شركت نمودند. افراد گروه مقايسه آموزش رايج مركز را طبق روال قبل ادامه دادند و به صورت جداگانه بدون تماس با گروه مداخله به تكميل پرسشنامه‌ها اقدام نمودند. اهداف توانمندسازي در اين مطالعه با مفهوم ديسترس ديابت و كنترل ديابت با شاخص HbA1C مورد بررسي قرار گرفت. در پيگيري بلافاصله و سه ماه بعد ابزار ديسترس ديابت بررسي گرديد. براي تجزيه و تحليل داده از نرم‌افزار آماري SPSS v.11.5 و آزمون‌هاي آماري توصيفي و استنباطي استفاده شد. يافته‌ها: دو گروه از نظر متغيرهاي دموگرافيك با يكديگر تفاوت معناداري نداشتند (05/0 < p). تحليل متغير ديسترس ديابت با استفاده از آزمون تكرار مشاهدات نشان داد كه روند تغييرات نمرات ميانگين در سه مرحله آزمون در گروه مداخله (001/0p? و 30/90=f) و در گروه مقايسه از لحاظ آماري معنادار بود (008/0=p و 08/6=f). همچنين آزمون تي نشان داد كه در ديسترس ديابت هر دو مرحله بلافاصله پس از آموزش (001/0p? و 00/5-=t) و سه ماه بعد (001/0p? و 78/7-=t)، بين ميانگين‌هاي گروه مداخله و گروه مقايسه اختلاف معناداري وجود داشت و اثربخشي برنامه توانمندسازي تاييد گرديد. همچنين ضريب همبستگي پيرسون نشان داد كه متغير ديسترس ديابت پس آزمون دوم و HbA1C بين اين دو متغير ارتباط مستقيم و معناداري وجود دارد. به اين معنا كه با كاهش ديسترس ديابت، ميزان HbA1C هم كاهش مي‌يافت (001/0p? و 59/0=r). نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه حاكي از اين است كه آموزش مبتني بر الگوي توانمندسازي در گروه مداخله با استراتژي‌هاي حل مساله گروهي و گروه همسالان داراي اثربخشي در مقايسه با آموزش‌هاي رايج ديابت در متغير ديسترس ديابت و كنترل ديابت مي‌باشد.

Introduction: Patient empowerment is an effective way to reach behavioral changes in diabetes control. The purpose of this study was conducted to investigate the effect of the educational program based on the empowerment model on distress and diabetes control in patients with type 2 diabetes. Methods: A RCT was conducted with 140 patients with type 2 diabetes randomly allocated to intervention and control group. In the intervention group, patients were divided to five groups with 14 patients in each group and participated in the empowerment model-based education program. In the control group, the traditional education was held. Patients’ empowerment and diabetes control were assessed using the diabetes distress questionnaires and HbA1C, respectively. Results: It was revealed that a diabetes distress was reduced significantly in the intervention group in comparison to the control group. It was also found that with decreasing diabetes distress, the level of HbA1C diminished in the intervention group. Conclusion: Education based on the empowerment model in the intervention group resulted in reducing diabetes distress and improving diabetes control in comparison to the traditional education.