مقايسه تاثير دو روش آموزش چهره به چهره و آموزش با كتابچه بر ميزان يادگيري بيماران بعد از جراحي‌هاي ادراري

Comparison of the effect of face to face teaching and the educational booklet on the patient’s learning after urologic surgical procedures

مقدمه: بيماري‌هاي دستگاه ادراري شيوع بالايي دارند و با توجه به تاثير زياد اين بيماري‌ها بر كيفيت زندگي بيماران، آموزش حين ترخيص از اهميت زيادي برخوردار است. به منظور افزايش اثربخشي برنامه‌هاي آموزشي، استفاده از روش آموزشي مناسب كه منطبق بر نيازها و شرايط بيمار باشد ضروري است. از اين ‌رو اين مطالعه با هدف مقايسه تاثير دو روش آموزش چهره به چهره و آموزش با كتابچه بر ميزان يادگيري بيماران تحت عمل‌هاي جراحي دستگاه ادراري انجام شد. روش: اين پژوهش يك كارآزمايي باليني است و بر 200 بيمار كه تحت عمل‌هاي جراحي سنگ‌هاي ادراري (110 نفر) و جراحي پروستات (90 نفر) قرار گرفته بودند و براي آن‌ها دستور ترخيص صادر شده بود، انجام شد. ابزار گردآوري داده‌ها شامل دو پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود كه هر كدام ميزان آگاهي بيماران از مراقبت‌هاي مربوط به هر يك از تشخيص‌ها و جراحي‌هاي ذكر شده را مورد بررسي قرار مي‌داد. روش كار بدين صورت بود كه واحدهاي پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گيري مستمر انتخاب شده و به طور تصادفي صرف‌نظر از تشخيص بيماري، در يكي از دو گروه آموزشي قرار گرفتند (تعداد نمونه در هر گروه آموزشي 100 نفر بود). پس از انجام پيش آزمون، برنامه آموزشي اجرا شد و مجدداً ميزان آگاهي آن‌ها با ابزاري مشابه بررسي شد. يافته‌ها: براساس نتايج آزمون t تفاوت آماري معناداري بين ميزان يادگيري در دو روش آموزشي ذكر شده مشاهده نشد. نتايج آزمون همبستگي نيز نشان داد كه در آموزش چهره به چهره ميزان يادگيري با افزايش سن كاهش (004/0=p و 28/0-=r) و با افزايش تعداد روزهاي بستري (014/0=p و 24/0=r) و سطح تحصيلات (006/0=p و 27/0=r) افزايش يافت. نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي اين پژوهش نمي‌توان گفت يكي از روش‌هاي آموزشي ذكر شده بر ديگري ارجحيت دارد، اما با توجه به اين كه ميانگين سني واحدهاي پژوهش نسبتاً بالا (99/53 سال) و سطح تحصيلات اغلب آن‌ها ابتدايي (5/79%) بود و اين دو عامل يادگيري بعد از آموزش چهره به چهره را كاهش مي‌دهند، استفاده هم‌زمان از ساير روش‌هاي آموزشي براي اين بيماران توصيه مي‌شود. همچنين با توجه به اين كه يكي از موانع اجراي آموزش به بيمار كمبود وقت پرستاران مي‌باشد، مي‌توان استفاده از كتابچه‌هاي آموزشي را توصيه كرد.

Introduction: Urinary disorders can affect patient’s quality of life extensively. Therefore, providing education using teaching methods that are congruent with patients’ needs are necessary for patients at the discharge time. Thus, this study was performed aimed to compare the effect of face to face teaching and the educational booklet on patient’s learning after urologic surgical procedures. Methods: A clinical trial design was used with 200 patients discharged after surgeries for urolithiasis (n=110) and prostatic hypertrophy (n=90). Two researcher-made questionnaires were used to evaluate patients’ knowledge on self-care for each of the diseases. Patients were selected through consecutive sampling and were randomly assigned into two teaching groups (n=100 in each group) regardless of their diseases. After a pretest, education was provided to them and a post-test was held using the same questionnaires after the intervention. Results: No significant difference was found in patients’ learning between the two teaching methods. It was found that in the face to face teaching method, patients’ learning was related to the educational level (r=0.27, P=0.006), duration of hospitalization (r=0.24, P=0.014) and age (r= -0.28, P=0.004). Conclusion: Both the educational methods had the same effect regarding provision of education to patients with urinary system disorders. However, patients’ age and educational level negatively impacted their learning in the face to face method. Thus, applying more than one method in education to such patients is recommended.