كليدواژه :
عينالقضات همداني , كلمه توحيد , وحدت وجود , اهل معرفت , خودشناسي
چكيده فارسي :
وحدتِ وجود به معناي اينكه خداوند موصوف به وجود است و هيچ يك از كاينات به وجود توصيف نمي شوند، در آثارِ عين القضات همداني به خصوص در مكاتباتِ وي، بسيار مجالِ ظهور يافته است. عين القضات با تاويلي بر آيه كريمه «اَلا اِنَّهُمْ فِي مِرْيَهٍ مِنْ لِقَا ِ رَبِّهِمْ اَلا اِنَّهُ بِكُلِّ شَيْ ٍ مُحِيطٌ» (فصّلت/54) كساني را كه از لقاي پروردگار در شك هستند، كور مي‌داند. كوران كساني هستند كه احاطه خداوند بر تمامي موجودات و از جمله بر وجود خود را نمي بينند؛ چه اگر اين احاطه را مي ديدند، مشاهده مي كردند كه خود جلوه اي از خداوند هستند. از نظر وي خداوند به واسطه احاطه اي كه بر مظاهرش دارد، هم مركز است و هم محيط. بنابراين تنها حق تعالي موجود است؛ اما نه به آن معني كه كاينات، سراب باشند. بلكه آنها جلوه هاي گوناگون وجود واحد هستند كه قاضي آنها را گاهي حادث ناميده است. خداوند قديم است به اين معني كه فراتر از زمان است و همچنان كه در ازل، خدا بود و چيزي با او نبود، در ابد و در حال نيز به همان گونه است.
چكيده لاتين :
Unity of Being as a doctrine that says no other entity unless God can be described by Being, has been scattered all over the writings on Ayn ul-Quzzat. In Commenting this Quranic verse: "How! Are they still in doubt about the meeting with their Lord? Lo! Is not He surrounding all things?" (Quran; 41:54) he describe those who are in doubt about the meeting with the Lord, as blind. The blind men are who can not see Godʹs sovereign encompassment over all existents including His Being, because in doing so, can undoubtedly observe that they, themselves, are among the numerous Divine manifestations. For him, God by His sovereign encompassment over the manifestations can be regarded both as centre and periphery. Therefore, God possesses Being truly not like the creatures that are of it metaphorically. They, i. e. creatures, are the various modes of the Unitary Being that from time to time, Hamadani calls them as temporal advents. God is eternal, to say, He is beyond the time, so that one can say as in the beginningless eternity God existed with no other thing accompanied Him, He exists in the present time and will exist in the endless eternity, too.
Key words:
Unity of Being, the people of knowledge, self-knowledge, the formula of Tawh?d, ʹAyn ul-Quzz?t Hamid?n?.
