بررسي پيشگويي كننده هاي مصرف سيگار براساس الگوي تصورات – تمايلات در دانش آموزان دبيرستاني شهر مراغه

Study of Smoking Predictors Based on Prototype/Willingness Model omong High School Students in Maragheh

سابقه و اهداف: با توجه به تركيب جمعيتي جوان كشور ايران و شيوع مصرف سيگار در ميان جوانان و اهميت شناخت عوامل تعيين كننده و پيش بيني كننده رفتار استعمال سيگار در اتخاذ و اجراي برنامه هاي پيشگيرانه، اين مطالعه با هدف تعيين پيش بيني كننده هاي مصرف سيگار براساس الگوي تصورات- تمايلات در دانش آموزان دبيرستاني شهر مراغه انجام گرفت. روش بررسي: در اين مطالعه توصيفي همبستگي كه به روش مقطعي انجام شد، 240 دانش آموز از طريق نمونه گيري تصادفي دو مرحله اي از 2 دبيرستان پسرانه و 2 دبيرستان دخترانه شهر مراغه در تحقيق وارد شدند. ابزار جمع آوري اطلاعات، پرسشنامه اي محقق ساخته با روايي و پايايي قابل قبول مي باشد كه شامل اطلاعات دموگرافيك و سازه هاي الگوي تصورات- تمايلات بود كه به صورت خودگزارشي تكميل مي گرديد. تجزيه و تحليل داده ها با كمك نرم افزار آماري 16SPSS وآزمون هاي آماري ضريب همبستگي ونيز آناليز رگرسيون انجام شد. يافته ها : آزمودنيها به ترتيب 3/77، 4/ 91، 7/80 ، 4/33 ،4/ 41 درصد ميانگين از ماكزيمم نمره سازه هاي قصد عدم مصرف سيگار، هنجارهاي اجتماعي، نگرش، تمايلات و تصورات راكسب نمودند. ميانگين نمره سازه هاي تمايل، نگرش منفي به سيگار و تصورات مثبت به سيگار برحسب مصرف سيگار در افراد مورد مطالعه داراي اختلاف معنادار آماري بود. قصدعدم مصرف سيگار با تمايلات و تصورات مثبت نسبت به مصرف سيگار همبستگي منفي و با هنجارهاي اجتماعي نسبت به قصد عدم مصرف سيگار همبستگي مثبت داشت. همچنين يافته ها نشان دادكه متغيرتمايل بيشتر از قصد (73/1= Odd Ratio در مقابل 10/1)احتمال تجربه مصرف سيگار را افزايش مي دهد. نتيجه گيري: افراد با توجه به شرايط زندگي ومحيط اجتماعي، امكان دارد تصوراتي مثبت يا منفي از فرد سيگاري داشته باشند و اين تصورات مي تواند در بوجود آمدن تمايل به مصرف سيگار موثر باشند و اين ضرورت مداخلات خاص كه تصورات و تمايلات را مورد هدف قرار دهد را مي طلبد.

Background: Regarding the young population in Iran and prevalence of smoking among them and the importance of determining predictors of smoking consumption in adaption and implementation of preventive behaviors programs, the study was conducted with the aim of determining predictors of smoking based on Prototype/Willingness Model among high school students in Maragheh city in west Azarbyjan. Methods: In this analytical study carried out as cross-sectional, total number of 240 high school students were entered in the study with a two stage random sampling from 4 selected high schools of Maragheh city. Data were collected with a valid and reliable questionnaire including demographic information and constructs of Prototype/Willingness Model and were completed with self report. Data were then analyzed with SPSS software using regression and correlation coefficient tests. Results: Subjects earned 77.3, 91.4, 80.7, 33.4 and 41.4 percents from maximum scores of intention to not smoking, subjective norms, attitude, willingness and prototype respectively. There were statistically significant differences in mean scores of willingness to smoke, negative attitude to smoking and positive images to smoking by smoking status. There was a negative significant correlation between intention to not smoking and positive images to smoking and it had a positive significant correlation with social norms. Results also showed that willingness increases the chance of smoking experience more than intention (odd ratio=1.73 vs. 1.10). Conclusion: Living conditions and social environment may causes some positive/negative images to smoking and those images could produce willingness to smoking experience, so special interventions aiming imagination and willingness to smoking are recommended.