تحليل بسط عبارت‌هاي جستجوي موضوعي دانشجويان، الگوهاي بسط و همخواني آن‌ها با سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي در فهرست رايانه‌اي

An Analysis of Usersʹʹ Query Expansion and the degree of Match between Expanded Subject Queries with the List of Persian Subject Headings

هدف: بررسي چگونگي بسط عبارت جستجوي موضوعي و ميزان همخواني عبارت‌هاي بسط‌ يافته با سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي و مقايسه الگوهاي بسط جستجوي موضوعي دانشجويان از دو بعد متغيرهاي واژگاني و زمينه‌اي در حوزه موضوعي كشاورزي (حوزه علوم كاربردي) و حوزه‌هاي موضوعي كتابداري، علوم تربيتي و روان‏شناسي (حوزه علوم انساني)هدف اين پژوهش است. روش: داده‌ها با استفاده از روش ثبت داد و گرفت (فيلمبرداري الكترونيكي فرايند تعامل كاربران هنگام جستجو در فهرست رايانه‌اي كتابخانه) گردآوري شد و مقوله‌بندي (دسته‌بندي) آن‌ها با استفاده از روش تحليل محتوا انجام گرفت. يافته‏ها: تنوع بسيار زيادي در انواع حالت‌هاي بسط جستجو وجود دارد؛ ميان رفتار بسط جستجوي دانشجويان دانشكده كشاورزي و دانشكده علوم تربيتي و روان‏شناسي به لحاظ انواع حالت‌هاي بسط جستجو با استفاده از انواع متغيرهاي زمينه‌اي و زبان‌شناختي و تعداد تغييرهاي انجام‌شده در هر بسط جستجو در بيشتر موارد تفاوت معناداري وجود ندارد؛ به طور كلي 1) دانشجويان دانشكده كشاورزي و دانشكده علوم تربيتي و روان‏شناسي، هنگام بسط جستجو از متغير زبان‌شناختي بيش از متغير زمينه‌اي استفاده مي‌كنند؛ 2) دانشجويان دانشكده‌هاي مذكور، در بيشتر اوقات بسط جستجوي خود را با استفاده از يك تغيير به انجام مي‌رسانند؛ و 3) تغيير در نوع فيلد جستجو هنگام بسط جستجو بيشتر در مورد فيلدهاي عمومي، عنوان و موضوع رخ مي‌دهد.

Pupose: This research aims to investigate how users expand their queries when encountered with irrelevant retrievals and through examine the degree of match between usersʹ expanded subject queries and the List of Persian Subject Headings. Furthermore, it compares the patterns of query expansion in two subject areas: 1) Agriculture (Applied sciences); 2) Education and Psychology (Humanities). Method: Data were collected through observation of the process of query expansion and also through Transaction Log Analysis. Results: Findings show that in more cases, there is not a significant difference between usersʹ query expansion behavior in the two Faculties. In terms of how users expand their queries findings are: 1) Users use Lexical variable more than contextual variables; 2) Users often expand their queries through one change; 3) When users expand their queries, the change in the type of search field happens for General, Title, and Subject fields.